إلا ان تتجنّى . . . تا آخر نامه ،
اين جمله استثناى منقطع است ، يعنى مگر اين كه بناحق مرا به گناهى متهم سازى كه بكلّى از آن دورم ، كه در اين صورت ،
هر گناه و جنايتى را كه به ذهنت مىآيد مىتوانى به من نسبت دهى زيرا ، باب اختيار براى هر كس باز است .
امير المؤمنين در اين نامه ، براى اثبات امامت خود ، به اجماع مردم ، و نه نص صريح پيامبر ، استدلال فرمود ، به علت اين كه آنان اعتقاد به نص نداشتند بلكه نزد ايشان ، تنها دليل بر نصب امام ، همان اجماع مسلمانان بود ، پس اگر حضرت به دليل نقلى و نص صريح احتجاج مىكرد آنان نمىپذيرفتند . موفقيت در كارها بسته به لطف خداست .
[ 602 ]