شرح
اين فصل از سخنان امام جزئى از خطبهاى است كه در آن ياران خود را به
[ 52 ]
جنگ با اهل شام وادار مىكرد ، و اين قسمت را هنگامى بيان فرمود كه عدّه بيشترى از پيروانش دست از يارى او برداشته بودند .
حضرت ، در اين عبادتها ، خدا و فرشتگان و بندگانش را بر كسى كه سخنان عدالت خواهانه او را شنيده و سپس ، از آن اعراض كرده و از يارى دين خدا خوددارى كرده ، به شهادت و گواهى گرفته است ، امام ( ع ) با سخنانش كه راهنماى آنها و اصلاح كننده امور دين و دنياى آنان بود ايشان را به جهاد با دشمنان دين دعوت مىكرد ، ولى پاسخ آنها جز سر باز زدن از جنگ و نافرمانى از دستورات آن حضرت چيز ديگرى نبود ، لذا در اين سخنان خداى را به گواهى مىگيرد تا به اين وسيله ياران خود را به جنگ تشويق كند و از تاخير در آن باز دارد ، به اين گونه ، احساسات آنان تحريك مىشود و در برابر فرمان او سر فرود مىآورند و او را اطاعت مىكنند ، و نيز آن جا كه گفتار خود را به عدالت و اصلاح توصيف مىفرمايد ، توجه شنوندگان را به آن جلب مىكند .
در فرمايش امام ( ع ) : ثم انت بعده . . . خدايا تو كه بر حال او گواهى ما را از يارى و كمك او بىنياز مىكنى ، هشدارى به عظمت سلطه خداوندى و كوچك شمردن روحيه كسانى است كه از يارى دين سرپيچى مىكنند ، سرانجام در آخر خطبه عقوبت و كيفر الهى را تذكر داده و اشاره به آن فرموده است كه : سستى كردن از نصرت دين خدا گناه بزرگى است كه انسان مورد مؤاخذه و عذاب قرار مىگيرد . توفيق از خداوند است .
[ 53 ]
