و ما عن طول عهدهم . . . سكونا ،

يعنى اين كه ما از چگونگى حالات مردگان آگاهى نداريم و خانه‏ها و منازل آنان در نظر ما خاموش و بى‏صداست ،

به اين دليل نيست كه مدتهاى طولانى از جدايى ميان ما و ايشان گذشته است و نه جاى اقامت آنان بسيار از ما دور است ، بلكه اين جام شراب مرگ است كه چون آن را نوشيده‏اند ، زبان گويايشان را لال و نيروى شنوايى آنها را كر و جنبشهاى فعّالانه آنان را به سكون و بى‏حركتى مبدّل كرده است و گرنه شخصى كه تازه از دنيا رفته و پيش ما افتاده است و هنوز او را به گورستان حمل نكرده‏ايم ، ما را مشاهده مى‏كند ، در صورتى كه ما از وضع او بى‏خبريم و منزل و جايگاه پيشين او به نداى ما پاسخى نمى‏دهد . امام ( ع ) در متن خطبه كورى را به اخبار و كرى را به منازل و خانه‏ها نسبت داده‏اند و اين از باب مجاز است چنان كه مى‏گويند : نهاره صائم و ليله قائم براى مبالغه در روزه گرفتن روز و تهجد شب .

[ 116 ]