5 و عدل فى كلّ ما قضى ،

خداوند در تمام قضاوتها و جزئيات آفرينش خود عدالت و ميانه روى را رعايت فرموده است زيرا عدل عبارت است از ميانه روى در كارها و گفتارها و دورى از افراط و تفريط است و آنچه را هم كه حق تعالى انجام دهد يا انجام ندهد ، دستور به انجام دادن و يا انجام ندادن

[ 374 ]

بدهد ، تمام آن بر طبق حكمت و نظام احسن مى‏باشد ، چون در جاى خودش كه از علم الهى بحث كرديم توضيح داده‏ايم كه گفتار و كردار خدا درست ميانگين ، و حد وسط افراط و تفريط است كه همان عدل مى‏باشد .

بعضى گفته‏اند : قضى به معناى فرمان داد ، مى‏باشد چنان كه در آيه است :

پروردگارت فرمان داد كه جز او را نپرستيد و اين سخن همان گفتار ماست .

چون آنچه امر به ايجاد يا نهى از ايجادش فرموده در حقيقت امر به وقوع يا عدم وقوع آن كرده است . 6 به امور گذشته و آينده جهان هستى آگاهى دارد ، اين مطلب اشاره به احاطه علم الهى بر تمام كليات و جزئيات مى‏باشد كه در خطبه‏هاى گذشته بطور مشروح بيان شده است .