عدمت عند ذلك . . . الساعات ،
اين عبارت ، روشن است و نيازى به توضيح ندارد ، زيرا تمام آنچه نام برده شده ، اجزاى زمان و از عوارض حركت مىباشند و آن هم از ويژگيهاى ماده و جسم است و موقعى كه ماده بكلى نيست و نابود شد عوارض آن نيز از بين مىرود و معناى جمله فلا شيئى . . . الامور ، آن است كه پس از
[ 18 ] اين مطلب كه آدمى نمىتواند بدون مدد و يارى خدا كوچكترين كارى انجام دهد از نظر اعتقاد مسلمين و بر اساس وحى قرآن صحيح است ، اما با توجه به آنچه ممكن است سست اعتقادان و يا كج انديشان و بدانديشان خرده بگيرند ، مىگوييم : اگر اراده و خواست خدا تعلق بگيرد كه انسان بلكه سلطان مقتدرى را با حشرهاى ضعيف نابود كند قادر به دفع آن نخواهد بود چون خدا در اين صورت او را مدد نمىكند ، همان طور كه نيش پشهاى را وسيله قهر جبارى چون نمرود قرار داد و او را نابود ساخت . ( ويراستار )
[ 313 ]
فانى شدن جهان بجز ذات احديت وى كسى و چيزى باقى نمىماند كلمه الواحد اشاره به همين معناست و واژه قهّار اشاره به صفت قهاريت اوست كه به آن سبب تمام موجودات را معدوم و نابود مىسازد و معناى جمله اليه مصير جميع الامور آن است كه خداوند پس از آن كه به موجودات هستى بخشيده روزى آن را از آنها مىگيرد .
