و قد فات ما فات . . . ذهب ،

ديگر آن موقعيت و فرصت دنيايى كه داشتيد به پايان رسيده و آرزوى برگشت به آن ، مورد ندارد زيرا امرى است غير ممكن چنان كه در قرآن نيز به اين درخواست و برآورده نشدنش تصريح فرموده است : « قالَ رَبِّ ارْجعُونى لَعَلىِّ أعْمَلُ صالِحاً فيما تَرَكْتُ كَلاّ [ 23 ] » هنگامى كه مرگ كافر و گنهكار فرا مى‏رسد مى‏گويد : بارالها مرا به دنيا بازگردان تا شايد به تدارك گذشته عمل صالحى انجام دهم ، به او خطاب شود : بس كن .

[ 22 ] سوره ص ( 38 ) آيه ( 2 ) ، يعنى : پيش از اينها طوايف بسيارى را به هلاكت رسانيديم ، پس فريادها كردند و هيچ راه نجاتى برايشان نبود .

[ 23 ] سوره مؤمنون ( 23 ) آيه ( 99 ) يعنى : بارالها مرا به دنيا باز گردان تا شايد به تدارك گذشته عمل صالحى انجام دهم به او خطاب شود : بس كن .

[ 397 ]