فبلّغ الرسالة . . . ،
اين جمله اشاره است به اين كه پيامبر اكرم امانت الهى را كه عبارت از وحى بود ، به حق ادا فرمود ، و منظور از صدعه بالرّساله روشن و آشكارا ساختن ماموريت رسالت مىباشد و در گذشته 7 معلوم شد كه اصل صدع به معناى شقّ و جدا كردن است كه گويا پيامبر ( ص ) با اظهار نبوّت و رسالت خود ، شق عصاى مشركان كرده و جمع شرور آنان را پراكنده و متفرّق ساخته است ، و معناى حمله على الحجّه ، دعوت جامعه و مجذوب ساختن آنها براى گام نهادن در راه روشن خدا و شريعت اوست ، و اين دعوت براى آنان كه اهل تعقّل و استدلالند همراه با حكمت و موعظه نيكو و مجادله به نحو احسن است امّا براى كسانى كه به استدلال توجّهى ندارند با جنگ و شمشير توأم خواهد بود ، و منظور از بپا داشتن پرچمهاى هدايت ، نشان دادن دليلها مىباشد كه عبارت است از معجزهها و كليه قوانين دينى و منار الضياء نيز به معناى دليلهاى روشن است و واژههاى محّجه ، أعلام و منار ، به عنوان استعاره به كار رفته و دو كلمه صادعا و دالاّ حال و منصوب و كلمههاى امراس و عرى استعاره از دين و ايمان است كه بر آن چنگ مىزنند و به آن متمسّك مىشوند و واژههاى متانه و وثاقه ترشيحهاى اين استعارهاند .
[ 6 ] سوره توبه ( 9 ) قسمتى از آيه ( 32 ) ، يعنى : خداوند ، پيامبرش را با هدايت و آيين راستين فرستاد ، تا وى را بر تمام اديان غلبه دهد .
-----------
( 7 ) صفحه 169 ضمن شرح خطبه 222 .
[ 235 ]
امام ( ع ) با اين طرز بيان و عبارات دقيق ، اشاره مىكند به اين كه اصول اسلامى بايد آن چنان روشن و استوار در دلها جايگزين شود كه انسانها براى نجات از تمام مهلكههاى دنيا و آخرت به آن تمسّك جويند و آن را پيوسته دليل رسيدن به كليه اهداف غايى خود بدانند . توفيق از خداوند است .
