و لا اعتدل بممازج لتلك الطبايع الا امد منها كل ذات داء ،

يعنى هر چه از

[ 6 ] به اشعار مفصّل مثنوى مولوى كه بدين مضمون سروده شده مراجعه شود ، يكى از ابياتش چنان است :

از قضا سركنگبين صفرا فزود
روغن بادام خشكى مى‏نمود .

[ 121 ]

داروهاى طبيعى را كه مخلوط و مصرف كند ، علاوه بر آن كه اعتدالى به وجود او نمى‏دهد خود مادّه بيمارى و مايه طول مرض او مى‏شود ، چنان كه در عبارت پيشين يادآورى شد ، گر چه داروها خود مادّه و مايه امراض نمى‏شود امّا چون هر چه آن را مصرف مى‏كند ، بر عكس ، بيماريهايش شدّت مى‏يابد ، مثل آن است كه داروها خود ماده و مايه بيمارى هستند ، اين سخن بر طبق متعارف عامه مردم صادر شده است كه معمولا در اين چنين موارد مى‏گويند : دارو فلانى را مريض كرد و امثال اين .