جعله للناس قياما ،
خداوند خانه خود را بپا دارنده موقعيت و ارزش و اعتبار انسانها قرار داد ، فلان قيام اهله و قوام بيته ، وقتى گفته مىشود كه استقامت و برقرارى خانه و اهل شخص بسته به وجود او باشد . سرزمين مكه كمتر خاكى است و بيشترش از سنگ است ، و امام ( ع ) به منظور مذمّت آن را آكنده از ريگهاى روان مىداند زيرا چنين زمينى مناسب حيوانها و چهار پايان نمىباشد و سمدارها در آن فرو مىروند و در راه رفتن به زحمت دچار مىشوند ،
و مراد از واژههاى خفّ ، حافر و ظلف ، چهار پايان ، شتر و اسب و گوسفند و گاوهاى ماده مىباشد كه بطور مجاز از باب اطلاق اسم جزء بر كل اراده شده و يا اين كه مضاف ، حذف و مضاف اليه جايش را گرفته است از باب مثال ،
خف الجمال و حافر الخيل و ظلف الغنم بوده است ، و منظور از فعل لا تزكوا آن است كه چهار پايان در آن سرزمين به دليل ارتفاعات زياد و خشونت آن ، رشدى ندارند و زياد نمىشوند و مقصود از عبارت او عربقاع الارض ، ناهموارترين و صعب العبورترين قسمتهاى زمين ، همان معنايى است كه از اين آيه شريفه بر مىآيد « إنّى أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتى بِوادٍ غَيْر ذى زَرْع عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ . » [ 46 ]
[ 46 ] سوره ابراهيم ( 14 ) قسمتى از آيه ( 36 ) ، يعنى : من خانواده خود را در سرزمين بىكشت و زرعى نزد خانه محترم تو مسكن دادم . . .
[ 474 ]
