شرح
در مورد علت صدور اين خطبه شريفه ، گفتهاند ، در اواخر خلافت حضرت اهل كوفه به فتنه و فساد گرويده بودند ، بسيار اتفاق مىافتاد كه شخصى از سرزمين قبيله خود خارج شده و گذارش به قبيله ديگرى مىافتاد ،
در اين جا گاهى از بعضى افراد اندكى ناراحتى مىديد ، در اين هنگام با
[ 1 ] سوره ص ( 38 ) آيههاى ( 2 71 ) يعنى : من مىخواهم بشرى از گل بسازم ، پس هر گاه آن را تكميل كردم و از روح خود ، در وى دميدم ، تمامتان در برابرش به سجده درآييد ، پس كليه فرشتگان سجده كردند بجز شيطان .
[ 402 ]
سر و صداى زياد و داد و فرياد قبيله خود را به مدد مىطلبيد ، از باب مثال با صداى بلند ندا مىكرد : آى قبيله نخع آى كنده ، و منظورش ايجاد آشوب و فتنه بود ، در اين هنگام بر اثر اين سر و صدا چند نفر از جوانان اين قبيله بيرون مىريختند و اهل قبيله خود را صدا مىزدند ، عده ديگرى جمع مىشد و پس از ردّ و بدل كردن سخنان زشت او را مجروح مىكردند و سپس او كه با سر و وضع خون آلود به قبيله خود مىآمد شكايت مىكرد و به اين سبب فتنه و آشوب بر پا مىشد و عدهاى بىدليل كشته مىشدند ، فقط به علت بر خورد چند نفر كم خرد ، و چون اين عمل بارها تكرار شد ، امام ( ع ) به ميان مردم آمد و اين خطبه را ايراد فرمود .
