فالطّير مسخّرة لامره ،
پرندگان مسخّر فرمان حق تعالى مىباشند ، چنان كه خداوند متعال در قرآن مجيد مىفرمايد : « أوَ لَمْ يَرَوْا إلَى الطَّيْرِ مُسخَّراتٍ فى جَوِّ السَّماءِ ، ما يُمْسِكُهُنَّ إلاّ اللَّهُ . . . » [ 24 ] مسخّر خدا ، يعنى تحت تصرف وى مىباشند ، و تصرف خداوند در
[ 23 ] سوره رعد ( 13 ) بخشى از آيه ( 14 ) ، يعنى : تمام ساكنان آسمانها و زمين با ميل و اشتياق يا جبر و اكراه پيوسته در برابر عظمت بارى تعالى در حالت سجدهاند .
[ 24 ] سوره نحل ( 16 ) آيه ( 10 ) ، يعنى : آيا پرندگان را نمىنگرند كه در جوّ آسمان مسخّر فرمان حق تعالى هستند و بجز خدا آنها را نگهبانى نيست .
[ 258 ]
موجودات بر دو نوع است ، تصرف عام كه همان اصل آفرينش است ، همه را از كتم عدم به عرصه وجود در آورده و سپس به فنا و زوال رهسپارشان مىكند ، و تصرف خاص آن است كه هر فردى را در مسير خاصش راهنمايى مىكند و آنچه مايه امتياز او بر ديگران است به وى عطا مىكند خداوند شماره موهاى پر مرغان و عدد نفسهاى آنها را مىداند ، و اين نشانهاى از تسخير و تصرف عامّ علمى وى در پرندگان است زيرا داشتن پر ، و نفس كشيدن در همه پرندگان وجود دارد و اين جا چه در ، دريا و چه در خشكى ، بر روى پاهايشان نگهداشته است و اين اشاره به تصرف و علمى است كه ناشى از قدرت كامله الهى مىباشد ، و اندازهگيرى خوراكيها و تعيين آنچه به صلاح آنهاست همه تحت قدرت و علم خداوند متعال است ، خلاصه اين كه تعيين اندازهها و آماده كردن آنها در مرحله آفرينش به اعتبار قدرت او و دانستن شماره افراد و اجناس موجودات و خاصّه پرندگان در رابطه با علم حق تعالى مىباشد .
