21 و لا تجيبوا ناعقها ،
به سر و صداى دعوت كنندگان به دنيا پاسخ مثبت ندهيد ، به دليل اين كه واژه نعق ، به معناى صداى قار قار كلاغ مىباشد ،
گويا امام ( ع ) دعوت كنندگان به دنيا را به خاطر زشتى معنويشان ، تشبيه به اين
[ 387 ]
پرنده كرده كه باطنشان به سبب دنياپرستى ، سياه و زشت و فريادهايشان دلخراش و كريه است و سرانجامى خشونتزا دارد . 22 از جلوهگرى و درخشندگى دنيا روشنايى مجوييد . در اين قسمت واژههاى درخشندگى و روشنايى جستن به عنوان استعاره به كار برده شده است ، زيرا همچنان كه درخشندگى نور محسوس سبب راهيابى انسان مىشود ، افكار و انديشههاى مربوط به مصالح دنيا هم آدمى را براى به دست آوردن امور مادّى و دنيايى راهنمايى مىكنند و به احتمال ديگر مىتوان گفت درخشندگى دنيا استعاره از امور لذت بخش و زينتهاى دنياست كه باعث سرور و ابتهاج مىشود و طلب روشنايى استعاره از خوشحالى و سرورى است كه از اين امور به دست مىآيد .
23 آخرين دستورى كه حضرت در اين مورد به پيروان خود مىدهد آن است كه فريفته كالاهاى پر قيمت دنيا نشوند يعنى از دوستى دنيا و فرو رفتن در خوشيهاى آن بپرهيزند زيرا اين امور سبب فريب خوردن آنان و انحرافشان از راه خدا و گرفتارى و اندوه ابدى آنان مىشود و خداوند در قرآن به اين مطلب اشاره فرموده است « إنَّما أموالُكُمْ وَ أوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ [ 19 ] » ، اهل تفسير گفتهاند مراد از فتنه بلا و محنت و رو گرداندن از آخرت مىباشد ، انسان به خاطر مال دنيا و فرزندان خود چه بسا كه به گناهان بزرگ دچار شود و به حرام بيفتد مگر كسانى كه خداوند آنان را از لغزش و گناه محافظت فرمايد . از ابو بريده روايت شده است كه روزى پيامبر اكرم روى منبر براى ما سخنرانى مىكرد ناگهان دو فرزندش امام حسن و امام حسين به مسجد وارد شدند ، در حالى كه پيراهنهاى سرخ عربى به تن داشتند و همچنان كه قدم بر مىداشتند گاهى بر زمين
[ 19 ] سوره انفال ( 8 ) آيه ( 28 ) يعنى : همانا كالاهاى دنيا و فرزندانتان فتنه است .
[ 388 ]
مىافتادند ، رسول خدا كه چنين ديد ، فورى از منبر پايين آمد و آن دو را بلند كرد و جلو روى خود نشاند و سپس فرمود : خداى بزرگ درست فرموده است كه انما اموالكم و اولادكم فتنه ، من همين كه ديدم اين دو كودك راه مىروند و زمين مىخورند ، نتوانستم تحمل كنم تا اين كه فرود آمدم و آنها را بلند كردم .
پس از بيان دستورهاى متعدد به شرح عيبهاى دنيا پرداخته و از اين طريق علت بىارزشى دنيا را روشن ساخته است :
