فلعمرى . . . الشديد ،

در اين عبارت واژه سهم ، كه به معناى تير است استعاره از وسوسه‏هاى شيطانى و آرايشگريهاى اوست كه در پيشگاه حق تعالى فرزندان آدم را به آن ، تهديد كرد و گفت : « وَ لأُزَيِّننَّ لَهُمْ فىِ الأَرضِ وَ لأُغْوِيَنَّهم أجمعين » [ 17 ] .

وجه استعاره آن است كه ابليس اين وسوسه‏ها را جلو روى انسانها جلوه مى‏دهد و روح آنان را تحت تأثير قرار مى‏دهد و باعث هلاكت و تباهى آنها در آخرت مى‏شود چنان كه تير به روى كسى بياندازند و او را به هلاكت برسانند . واژه‏هاى تفويق ، اغراق ، نزع ورمى را كه معانى آنها در قسمت لغات ذكر شد به عنوان ترشيح براى اين استعاره ياد فرموده است . منظور از مكان نزديكى كه شيطان از آن جا بنى آدم را هدف قرار داده همان است كه از پيامبر اكرم نقل شده است « كه شيطان مثل خون در باطن وجود انسانها در جريان است [ 18 ] » و نيز مى‏فرمايد . « اگر نه اين بود كه شيطانها بر دلهاى بنى آدم احاطه كرده‏اند فرشتگان آسمان را با ديده‏هاى دل خود مى‏ديدند [ 19 ] » ، مكانى از اين

[ 17 ] براى آدرس و ترجمه اين آيه به پاورقى شماره . . . . . مراجعه شود .

[ 18 ] انّ الشيطان يجرى من ابن آدم مجرى الدم .

[ 19 ] لو لا انّ الشياطين يحومون على قلوب بنى آدم لنظروا الى ملكوت السموات .

[ 427 ]

نزديكتر نمى‏شود . كلمه فلعمرى كه مفيد قسم است به منظور اهميت موضوع و تاكيد آورده شده است .