و علموا . . . بين خلقه ،
در اين قسمت آنان را به علّت اين كه از حالتهاى اسلامى و كارهاى دينى برگشته و به معاصى و فسادهاى جاهلانه رو آورده بودند مورد توبيخ و سرزنش قرار داده ، يعنى شما مردم پس از آن كه از مهاجران بوديد برگشتيد و أعراب شديد و انتخاب كلمه اعراب يعنى باديه نشينان به اين دليل است كه اينان معمولا نسبت به مهاجران و شهر نشينان از نظر فرهنگى در رتبه پايينتر مىباشند ، زيرا از همنشينى با پيامبر و شنيدن مواعظ و پندهاى وى محرومند و توفيق يادگيرى آداب اسلامى و فراگيرى فرهنگ و اخلاق اجتماعى از جامعه متمدن را ندارند ، لذا از فضايل انسانى دور و غالبا مردمى سنگدل و بىرحم مىباشند ، چنان كه خداوند متعال در قرآن مىفرمايد : « ألأعْراب أشَدُّ كُفْراً وَ نِفاقاً [ 64 ] » ، به اين علت حضرت ياران خود را سرزنش فرموده است كه چنين حالتى پيدا كردهاند اما چنين نيست كه همه اعراب اين خصوصيت را داشته باشند بلكه بعضى از آنان مردمى وارسته مىباشند چنان كه در آيه ديگر مىفرمايد : « وَ مِنَ الأعْرابِ مَنْ يُؤمِنُ بِاللَّه وَ الْيَوْمِ الآخر [ 65 ] »
