و رجل سمع من رسول اللَّه ( ص ) شيئا لم يحفظه . . . لرفضه . . . ،
اشاره به قسم دوم از ناقلان روايت است .
[ 5 ] سوره ص ( 38 ) قسمتى از آيه ( 23 ) يعنى : « . . . بجز كسانى كه ايمان آورده و كارهاى نيك انجام دادند و چنين اشخاصى در جامعه كماند » .
[ 6 ] سوره سبا ( 34 ) قسمتى از آيه ( 12 ) يعنى : « . . . و اندكى از بندگان من سپاسگزارند . »
[ 43 ]
شارح در توضيح اين قسمت از سخنان حضرت كه در معرّفى اين گروه آمده ، براى چنين شخصى دو اشتباه ذكر كرده است : لفظى ، معنوى : سخنى را كه از پيامبر شنيده ، نتوانسته است بدرستى لفظ آن را ضبط كند ، و معناى آن را هم درست درك نكرده ، و هنگامى كه مىخواهد آن را براى ديگران بازگو كند ،
معنايى كه خود تصور كرده است در حالى كه بر خلاف اراده پيامبر است با لفظى از خود بيان مىكند ، بنابراين آنچه را كه گفته ، هم از نظر معنى و هم از جهت لفظ بر خلاف گفته پيامبر است ، اما تعمدى در اين جهت نداشته ، زيرا : آن را كه به نظر خود از پيامبر شنيده ، روايت كرده و به آنچه كه در فكر و انديشه او درست بوده عمل كرده و آن را به رسول خدا نسبت داده است ، علّت به غلط افتادن مردم و پذيرفتن گفتار او آن است كه آنها به اشتباه او آگاهى نداشتند ، و علت اشتباه كردن خود او در نقل روايت و عمل به آن ، توهّم و پندار او به هنگام شنيدن بوده است ، كه اگر توجه به اين امر داشت نقل آن روايت و عمل به آن را ترك مىكرد .
