مقدمهاى درباره موضوع خطبه
در اين خطبه كبر و خود پسندى و پىآمدهاى شوم آن ، كه بىاعتنايى به حقايق و تعصب جاهلانه در برابر غير خداست ، مورد نكوهش و مذمّت واقع شده است تا براى جامعه انسانى درسى باشد ، كه خلاف آن را اختيار كنند يعنى متواضع و نرمخو باشند . در مقدمه كتاب بيان كرديم كه سخنران به منظور توجه شنوندگان لازم است در آغاز سخن كلّياتى از مطالب خود را بطور اجمال ذكر كند ، در اين خطبه نيز حضرت نخست عزّت و كبريايى را مخصوص حق تعالى ،
و بر غير او حرام و ممنوع دانسته و سپس داستان گردنكشى و تكبر ابليس را بر آدم ذكر ، و او را نكوهش و مذمت فرموده و بيان داشته است كه او به دليل داشتن اين صفت رذيله و اين عمل ناپسند از درگاه حق تعالى طرد شده و به زبان همه پيامبران الهى مورد لعنت قرار گرفته است و به اين دليل انسانها را آگاه ساخته تا از او دورى كنند و از اين صفت ناپسند او يعنى تكبّر و خود پسندى كه مايه بدبختى وى شد ، بر حذر باشند ، حال چون هدف اصلى از ايراد اين خطبه شريف ، مذمت صفت تكبّر و خود بزرگ بينى و نهى از اين ويژگى ناپسند است ،
لازم است براى روشنتر شدن مطلب به حقيقت تكبّر و ثمرات آن و نكوهشها و مذمتهايى كه از اين خصيصه ناپسند ، شده اشارهاى داشته باشيم .
