ترجمه
ابو محمد يمنى از احمد بن قتيبه و او از عبد اللَّه بن يزيد نقل كرده كه مالك بن دحيه گفت : خدمت امير مؤمنان بوديم كه سخن از تفاوتهاى موجود
[ 213 ]
ميان انسانها به وقوع پيوست . حضرت فرمود :
« آنچه باعث تفاوت آنان شده از سرشت و خمير مايه آغازين ايشان نشأت گرفته است ، زيرا ماده اصلى آنها از قسمتهاى شور و شيرين و سخت و سست زمين تركيب يافته و بر حسب نزديك بودن خاكشان با هم نزديك و به مقدار فاصله آن با يكديگر متفاوتند از اين رو گاهى زيبا رويان كم خرد و بلند قامتان كم همت و پاكيزه كرداران بد منظر و كوتاه قدان دورانديش و پاك نهادان بد ظاهر و آنان كه عقلشان حيران است ، انديشههايشان پراكنده است و سخن پردازان دلهايى نيرومند دارند . »