لا يجتمع عزيمة و وليمه ،
عزيمه ، اراده قطعى براى انجام دادن كارى است ، پس از آن كه انسان آن را برگزيده باشد ، و در اين جا منظور اراده بر به دست آوردن فضيلتها مىباشد ، واژه وليمه كه غذاى عروسى است كنايه از آرامش زندگى است زيرا لازمه وليمه آسايش و آرامش است ، معناى عبارت اين است كه توجه بر به دست آوردن فضيلتها و امور با ارزش با خوش گذرانى و آرامش زندگى و رفق و مدارا سازش ندارد زيرا تحصيل فضايل و تصميم بر آن مستلزم مشقتهاى نفسانى و رياضتها و رنجهاى جسمانى است كه با راحت و آسايش منافات دارد ، و نزديك به اين معناست گفتار خداوند متعال كه مىفرمايد : « لَنْ تَنالُوا البِرَّ حَتّى تُنْفِقُوا مِمّا تُحِبُّون [ 5 ] » و اين معنا را با جمله بعد تاكيد مىفرمايد : ما انقض النوم لعزائم اليوم ، يعنى انسان گاهى در روز تصميم مىگيرد كه شب سير كند تا زودتر به منزل برسد اما شب كه فرا مىرسد خواب او را فرا مىگيرد تا صبح مىشود ، و به اين طريق تصميمش بر هم مىخورد ، اين را امام ( ع ) مثل آورده است براى كسى كه ابتدا بر كارهاى بزرگ تصميم مىگيرد ولى بعد سنگينى و آسايش و رفاه او را عارض مىشود و از عزم و اراده خود منصرف مىشود ، مراد امام اين است كه شما با اين راحتطلبى و دورى از رنج و زحمت نمىتوانيد اراده خود را بر تحصيل سعادت دنيا و آخرت عملى كنيد ،
و قريب به همين معناست ، عبارت بعد : وامحى الظلم لتذاكير الهمم ، توضيح سخن اين كه همت آدمى گاهى وى را وادار مىكند كه براى به دست آوردن
[ 5 ] سوره آل عمران ( 3 ) قسمتى از آيه ( 91 ) ، يعنى : هرگز به نيكى نخواهيد رسيد مگر آن كه از چيزهايى كه دوست داريد انفاق كنيد .
[ 572 ]
مقاصد خود به سير در شب بپردازد ولى همين كه تاريكى شب مىرسد كسالت و تنبلى بر او عارض مىشود و خوابش مىگيرد و در نتيجه از يادآورى مقاصدش غفلت مىكند ، پس تاريكى تا حدودى سبب از بين رفتن اين تصميم از لوح خاطر شده است و اين جمله را امام ( ع ) مثل آورده است براى كسى كه علتى وى را به امرى وادار كرده و او بر آن امر تصميم گرفته اما كمترين حادثهاى وى را از آن امر منصرف كرده است مثل عبارت بالا ، و السلام .
تا اين جا خطبهها و اوامر حضرت به پايان رسيد و بعد از اين به خواست و يارى خداوند متعال و تحت حفظ و توفيق و هدايتش از نامههاى امام ( ع ) آورده و تشريح خواهد شد .
[ 573 ]
