تقلّب . . . الآخره ،

كلمه اوّل در اين عبارت فعل مضارع و در اصل تتقلّب

[ 199 ]

بوده و به دليل تخفيف يكى از دو حرف تاء از آن حذف شده است امّا در معناى اين جمله شارح دو احتمال ذكر كرده است :

الف احتمال اوّل اين كه عادت و خوى مردم زاهد آن است كه با اهل آخرت و آنان كه پيوسته براى آن عالم كار مى‏كنند همنشينى مى‏كنند ، نه با مردمى كه اهل دنيايند و از آخرت غافلند .

ب احتمال ديگر اين كه منظور از اهل آخرت همه مردم باشد زيرا همه مردم اهل آخرتند و آن جا دار قرار است چنان كه خداوند مى‏فرمايد : « إنَّ الآخِرَةَ هِىَ دارُ الْقَرارِ [ 8 ] . » و نتيجه اين احتمال آن است كه ايشان فقط با بدنهاى ظاهرى‏شان با بقيه مردم معاشرت دارند ولى دلهايشان در عوالم آخرت و سراى ديگر سير مى‏كند و پيوسته در انديشه آن جهان مى‏باشند .