شرح

امام ( ع ) از دنيا به وسيله سه قياس مضمر برحذر داشته است :

1 دنيا زيان مى‏رساند يعنى با غم و اندوهش . و فريب مى‏دهد ، يعنى با آرايش و زينتش . و تلخ مى‏گرداند ، يعنى با فراق و جدايى‏اش . زيرا كه طبع دنيا چنين است . صفت امرار يعنى تلخ كردن را براى دنيا از آن‏رو استعاره آورده است كه جدايى دنيا همانند تلخى باعث بى‏تابى و اندوه است ، و بعضى ، تمرّ به فتح تا روايت كرده‏اند به معنى تذهب [ يعنى : گذراست ] .

2 عبارت : إنّ اللّه . . . لاعدائه ، از آن رو آمده كه اگر خداوند دنيا را پسنديده بود ، بايد آن را به دوستان خود مى‏داد ، و دشمنانش را از آن محروم مى‏ساخت .

3 سوّمين قياس مضمر در عبارت : و إنّ اهل الدّنيا . . . است و جمله بيناهم . . . به منزله صفتى است براى ركب . يعنى همچون كاروانى كه چنين و چنان است ، و جهت تشبيه به كاروان و مسافران آن است كه مانند كوچ مسافران ،

آنان نيز بايد از دنيا بزودى كوچ كنند . و كبراى مقدّر در هر دو قياس مضمر نخستين چنين است : و هر چه اين طور باشد ، سزاوار است كه از آن اجتناب كرد و نبايد در جستن آن كوشيد .

و كبراى مقدّر قياس سوّم نيز چنين است : و هر چه آن طور باشد شايسته است كه انسان در آن براى كوچ و سفر آماده گردد .

[ 750 ]