عبارت : امّا ظالما . . . عليه

از باب تجاهل عارف است ، زيرا داستان هنوز براى مردم كوفه و ديگران روشن نشده بود تا بدانند كه او ستمديده و مظلوم است يا ديگران ، از اين‏رو به آنان يادآور مى‏شود تا به سمت وى حركت كنند ، آنگاه بين

[ 322 ]

او و دشمنان داورى كنند و در نتيجه يا او را كمك كنند و يا از او بخواهند تا به راه حق برگردد .

اذكّر ، متعدّى به [ دو مفعول است ] : مفعول اوّل آن ، همان مذكّر و مفعول دومش ، مذكّر به يعنى خداى تعالى است . و او را مقدم داشته است چون غرض از ياد آورى ، اوست . كلمه : لمّا مشدّد به معنى : الاّ ، و يا بدون تشديد كه ما زايد بوده ، و لام تأكيد بر آن داخل شده است و معنايش چنين خواهد بود ، يعنى ، البتّه به جانب من حركت كنيد . توفيق از آن خداست .

[ 323 ]