شرح

نامه را با توجه به عيبها و كاستيهاى دنيا آغاز كرده تا ميل و رغبت به دنيا را كم كند و چند مورد از معايب دنيا را يادآور شده است :

[ 1 ] بعضى اين نامه را نيز از طرف امام ( ع ) به معاويه مى‏دانند م .

[ 213 ]

اول : دنيا باعث سرگرمى و اعراض از غير دنيا يعنى آخرت است و اين مطلب از آنچه گذشت روشن و آشكار است .

دوم : دنيادار به چيزى از دنيا نمى‏رسد مگر اين كه براى حرص و آز دنيا و فريفتگى آماده‏تر مى‏گردد . و به همين مطلب اشاره فرموده است در حديث : « اگر فرزند آدم صاحب دو بيابان پر از طلا باشد در پى فراهم سومى خواهد بود و درون آدميزاد را چيزى پر نكند مگر خاك » [ 2 ] .

سوم : دنيادار بدآنچه به دست آورده ، از آنچه به دست نياورده است بى‏نياز نمى‏شود و اين خود از لوازم نقص دنياست ، ديگر اين كه رسيدن به مقدارى از دنيا اگر باعث بى‏نيازى نشود ، پس دنيا طلب هرگز روى بى‏نيازى را نخواهد ديد و بعد امام ( ع ) به دنبال آن چند مطلب را براى دورى و نفرت از دنيا بيان مى‏فرمايد :

1 به دنبال تحصيل مال دنيا ، جدايى از مالى كه جمع آورى شده ، خواهد رسيد .

2 آنچه پابرجا و استوار كرده‏اند درهم خواهد شكست .

آنگاه امام ( ع ) بر ضرورت عبرت گيرى از گذشته عمر ، يا از دگرگونيهاى دنيا و روزگاران گذشته براى بهره‏گيرى از باقيمانده عمر ، هشدار داده است كه مى‏تواند آن را هدر دهد و يا با تلاش و كوشش ، سعادت اخروى را بدان وسيله تحصيل كند . توفيق از خداست .

[ 2 ] قال ( ص ) : لو كان لابن آدم و اديين من ذهب لابتغى لهما ثالثا و لا يملاء جوف بن آدم الاّ التراب .

[ 214 ]