شرح

پيامبر ( ص ) در آغاز اسلام ، به پير مردان مسلمان دستور مى‏داد و آنان را

[ 12 ] پيرى را دگرگون سازيد ، و همانند يهود نباشيد .

[ 420 ]

وادار مى‏كرد كه پيرى خود را تغيير دهند ، و از ترك آن برحذر مى‏داشت ،

به دليل اين كه پيرى شباهت به يهود دارد ، زيرا يهوديها اين كار را نمى‏كردند ،

اين بود كه به رنگ سياه خضاب مى‏كردند ، و بعضى گفته‏اند : با حنا خضاب مى‏كردند . هدف اين بود كه كفّار آنها را با چشم توانمندى و جوانى بنگرند ، و از آنها بترسند و طمع بر آنها نكنند . از امام ( ع ) در زمان خلافتش راجع به آن [ خضاب كردن ] پرسيدند ، امام ( ع ) آن را مباح قرار داد نه مستحب ، و بر اين مطلب اشاره فرمود كه آن سنّت هنگامى مقرّر شد كه مسلمانان اندك بودند ، امّا اكنون كه زيادند و كافران ناتوان شده‏اند ، خضاب كردن مباح است ، و عبارت : هر مردى اختيار دارد كنايه از همين است . و لفظ : النّطاق را براى عظمت و گستردگى اسلام ، استعاره آورده است و كلمه « ضرب بالجران » استعاره براى پابرجايى و پايدارى دين به لحاظ شباهت آن به شترى است كه روى زانويش نشسته است . كلمه امرؤ مبتدا و ما اختار عطف بر اوست ما مصدريه ، و خبر مبتدا محذوف ، و در تقدير مقرونان » است مانند اين سخن عربها « كلّ امرء و ضيعته [ 13 ] » توفيق از خداست .