دوم : عبارت : امّا بعد . . .

برادر مذحج سرآغاز نامه است : در اين عبارت مردم را به طور اجمال از فرستادن اشتر مطّلع ساخته و او را به اوصافى معرّفى كرده كه باعث ميل و رغبت ايشان بدو گردد ، و از همّت والا و دلبستگى او به تدبير جنگى و آمادگى‏اش در برخورد با دشمن ، به طور اشاره و كنايه با اين عبارت بيان داشته است كه او را به هنگام ترس خواب نمى‏ربايد ، و در وقت بيم و هراس از دشمنان به دليل شجاعت و بى‏باكى ، هراسى به دل راه نمى‏دهد ، و مطلب را با اين تعريف مورد تأكيد قرار داده و فرموده است كه او بر تبهكاران از آتش سوزنده‏تر است . و اين توصيف با همه مبالغه‏اى كه دارد وصف درستى است .

زيرا برخورد او با تبهكاران باعث ظنّ آنان به نابودى و سالم نجستن از دست او مى‏شد در صورتى كه وجود آتش سوزان چنين نيست چون اميد به فرار از آتش و خاموش كردن آن وجود دارد آنگاه پس از شمردن اوصاف برجسته مالك ، نام او را ذكر كرده است كه اين روش رساتر مى‏باشد چون مهمترين هدف تعريف مالك بوده است ، نه تنها نام بردنش .

مذحج ، به فتح ميم ، مانند مسجد : پدر قبيله‏اى از يمن ، مذحج بن جابر بن

[ 136 ]

مالك بن نهلان بن سباست . نخع : بخشى از همين قبيله است ، و اشتر از قبيله نخعى است .