ترجمه

« مانند كسى مباش كه بدون عمل ، به آخرت اميدوار است و با طول املى كه دارد ، توبه را به تأخير مى‏اندازد ، در دنيا مانند پارسايان سخن مى‏گويد ولى رفتارى چون رفتار علاقمندان به دنيا دارد . اگر دنيا را به او بدهند ، سير نمى‏شود ، و اگر به او نرسد ، قناعت نمى‏كند ، از سپاس گفتن نعمتهاى داده شده عاجز است با اين حال ، نسبت به آنچه به او نرسيده است زياده طلبى مى‏كند . از آنچه ديگران را نهى مى‏كند ، خود دست بر نمى‏دارد ، و آنچه را كه فرمان مى‏دهد ، خود به جا نمى‏آورد ، نيكوكاران را دوست دارد امّا رفتار آنها را ندارد ، گنهكاران را دشمن مى‏دارد ، در صورتى كه خود يكى از آنهاست . به خاطر گناهان بسيارش از مرگ روى‏گردان است . با اين وصف روى اعمالى كه باعث اكراه او از مرگ شده پايدار است ، اگر بيمار شود ، پشيمان مى‏گردد ، و هنگام تندرستى ، آسوده و در غفلت است ، وقت تندرستى دچار خودخواهى و بهنگام گرفتارى نااميد مى‏گردد ، اگر به بلايى گرفتار شود ، با نگرانى ، دعا و زارى نمايد ، اما وقت خوشى از روى غرور از آن روى گرداند ، در اثر گمان و پندار [ برخوردارى از عفو و بخشش ] هواى نفس بر

[ 555 ]

او چيره مى‏شود امّا يقين [ به مرگ و عذاب اخروى ] سبب تسلط او بر نفس خويش نمى‏گردد ، بر ديگران به گناهى سبكتر از گناه خود بيمناك است ، و براى خود بيش از كارى كه كرده است انتظار پاداش دارد ، وقتى كه بى‏نياز شود ، شادمان گشته و به گمراهى افتد ، و هنگام تنگدستى نااميد و سست مى‏شود ، بهنگام عمل كوتاهى مى‏كند و در وقت درخواست حاجت پافشارى مى‏ورزد ، و اگر در معرض هواى نفس قرار گيرد ، معصيت را پيش و توبه را پس مى‏اندازد ، و اگر غمى به او برسد ، از حدود شرايط ديانت بيرون مى‏رود ، در باره پند و عبرت از ديگران سخن مى‏گويد امّا خود عبرت نمى‏گيرد ، در پند دادن به ديگران زياده‏روى مى‏كند ولى خود پندپذير نيست ، بنابر اين او تنها به سخن مى‏نازد و از جهت عمل ناچيز است ، درباره آنچه فنا مى‏شود كوشاست امّا در آنچه باقى است ، سهل انگار است ، به عقيده او غنيمت ، غرامت است و غرامت ، غنيمت ، از مرگ بيمناك است ولى تا فرصت باقى است اقدام به كارى نمى‏كند . معصيت ديگران را بزرگ مى‏شمارد ، امّا بيشتر از آن را براى خود ناچيز مى‏داند ، اطاعت و بندگى خود را بزرگ مى‏شمارد ، اما عبادت ديگران را كوچك به حساب مى‏آورد ، پس او نسبت به مردم سختگير اما نسبت به خود سهل انگار است ، هرزگى با توانگران را بر ياد خدا با تنگدستان ترجيح مى‏دهد ، به ضرر ديگران و به سود قضاوت مى‏كند ، و به ضرر خود و به سود ديگرى حكم نمى‏كند . به راهنمايى ديگران مى‏پردازد ولى خود گمراه است . از او پيروى مى‏كنند ، و او خود معصيت كار است حق خود را كامل مى‏گيرد اما خود حق ديگران را نمى‏پردازد ، از مردم مى‏ترسد اما نه به خاطر خدا ، و از خدا در حق مردم نمى‏ترسد » .