عبارت : من احبّنا . . .
يعنى اين را براى خود مهيا سازد . و جلباب استعاره از اين است كه انسان خود را براى تهيدستى و تحمّل آن آماده سازد ، و دليل استعاره آوردن آن اين است كه هر دوى اينها شخص آماده را از عوارض فقر و خودنمايى آن در بد اخلاقى ، و تنگدلى و سرگردانى كه چه بسا به كفر مىانجامد [ 38 ] ، همچون رواندازى ، مىپوشانند ، و چون دوستى مخلصانه اين خاندان ( ع ) ، مستلزم پيروى و متابعت از ايشان ، و به راه و روش ايشان بودن است و از جمله روشهاى ايشان فقر و ترك دنيا و صبر در برابر آنهاست ، بنابر اين لازم است دوستان ايشان نيز فقر را پيشه خود كنند و پيراهنى از آمادگى خود براى فقر و تحمل آن ، براى پوشش خويش مهيّا سازند .
ابن قتيبه اين معنا را به عبارت ديگرى روايت كرده و گفته است : هر كس ما را دوست دارد بايد با كمبود و گرفتارى دنيا بسازد و قناعت را پيشه كند . و هم او گفته است : صبر بر فقر و تهيدستى را به پيراهن از آنرو تشبيه فرموده است كه فقر و تهيدستى ، همچون پيراهنى بدن را مىپوشاند ، مىگويد : شاهد بر درستى
[ 38 ] اشاره به حديث معروف « كاد الفقر ان يكون كفرا » مىباشد م .
[ 506 ]
اين تأويل روايتى است كه از آن حضرت نقل كردهاند : ديد گروهى بر در خانهاش ايستادهاند ، فرمود : قنبر اينان كيستند ؟ قنبر ، عرض كرد ، پيروان تو يا امير المؤمنين فرمود : من در اينان سيماى شيعه بودن و پيروى را نمىبينم . عرض كرد : سيماى شيعه چطور است ؟ فرمود : چسبيدن شكمها به پشت از گرسنگى ، خشكيدن لبها از تشنگى ، كم نور شدن چشمها از گريه [ 39 ] .
ابو عبيده مىگويد : مقصود امام على ( ع ) فقر در دنيا نيست ، مگر نمىبينيد كه ميان دوستان ايشان كسانى مانند ديگر مردم ، ثروتمندند ، بلكه مقصود امام ( ع ) فقر در روز قيامت است ، و سخن را در زمينه پند و نصيحت و تشويق بر اطاعت ايراد كرده است و گويا امام ( ع ) چنين فرموده است : هر كس ما را دوست دارد بايد براى فقر روز قيامتش چيزى آماده كند تا آن را به وسيله اجر و تقرب و نزديكى به خدا جبران نمايد .
سيد مرتضى خدايش بيامرزد فرموده است : هر دو توجيه خوب است ،
هر چند كه سخن ابن قتيبه خوبتر است ، و همان است معناى سخن سيد رضى خدايش از او راضى باد و گاهى به معناى ديگر نيز توجيه مىكنند .
قطب راوندى احتمال ناپسندى را داده است ، كه هيچ صلاحيت براى حمل اين سخن را ندارد و ما با نقل آن ، سخن را به درازا نمىكشانيم .
