شرح

سيد رضى مى‏گويد : اين سخن در باب مربوط به روزى مقدر قبلا گذشت ، ولى چون در اينجا روشنتر و مشروحتر بود ، طبق برنامه‏اى كه در آغاز كتاب مقرّر كرديم دوباره آورديم .

تفسير بيشتر جملات اين گفتار قبلا گذشت ، هدف امام ( ع ) بر حذر داشتن از دلبستگى زياد به دنيا و توجّه دادن به چيزهايى از ياد خدا و اطاعت امر اوست كه باعث اميدوارى است ، امام ( ع ) از افزودن غم سالانه بر غم يكروزه منع كرده تا مبادا غمهايى چند بر دل آدمى نشيند در حالى كه يك غم انسان را بس است ، براى اثبات مطلب به دو قياس مضمر استدلال كرده است كه صغراى اوّلى جمله : فان يكن السّنة . . . و تقدير آن چنين است : سالى كه تو غم آن را مى‏خورى يا از سالهاى عمر تو هست و يا نيست ، و كبراى مقدّر آن نيز اين طور است : و هر چه از اين دو فرض باشد ، سزاوار غم خوردن نيست ، اما بنا به فرض اوّل ، چون خداوند در هر روزى ناگزير روزى آن روز را مى‏رساند ، پس نبايد غم روزى را خورد ، و امّا فرض دوّم ، عاقلانه نيست كه انسان به چيزى دل ببندد كه مربوط به او نيست . و صغراى قياس دوّم ، عبارت : « و لن يسبقك . . . قدّر لك » است ، و تقدير آن چنين است : هيچ جوينده‏اى پيش از تو به روزى تو دست پيدا نمى‏كند ، و كبراى مقدّر آن نيز مى‏شود : و هر چيزى كه چنان باشد ، سزاوار نيست كه انسان در غم آن باشد .

[ 732 ]