شرح

امام ( ع ) از شرح حال خود به روش پند و شكوه پاسخ داده است . و چون بقا ، عبارت است از ادامه مدّت هستى ، و ادامه زمان و پياپى آمدن اجزاى زمان باعث نزديك شدن مرگ است ، بنابر اين ، بقاى انسان باعث فناى اوست ،

و هم‏چنين ، چون از پيامدهاى تندرستى ، بيمارى است ، از اين‏رو ، صحّت و سلامتى در حقيقت باعث بيمارى اوست ، و اما اين كه امام ( ع ) فرموده است ،

مرگ در پناهگاه فرا مى‏رسد ، گويا اين چنين است كه مأمن در اينجا مصدر ميمى است ، و مقصود آن است كه بر انسان ، چيزهايى از قبيل مردن و ترس و بيمهاى آخرت كه برايش ناخوش آيند هستند نازل مى‏گردند ، در حالى كه او راحت و دلبسته به دنياست و از آنچه پس از دنيا ناگزير بايد ببيند غافل مى‏باشد .

و احتمال دارد كه مقصود از مأمن اسم مكان و محل آرامش يعنى دنيا باشد ، معناى اين كه در پناهگاهش فرا مى‏رسد ، آن است كه دردها و گرفتاريهايى كه به او مى‏رسد ، از حالات و كارهاى همان دنياست كه محل امنى براى او بوده ، و

[ 513 ]

عوارض و پيشامدهايى كه بر او عارض مى‏شوند از همان محل امن است و از حالت امنيت و راحتى اوست ، بطورى كه اجتناب و گريز از آن امكان ندارد .