شرح

شريف رضىّ گفته است : اين كه امام ( ع ) فرموده است : « كلّ مؤمن نومة »

[ 2 ] سوره مؤمنون ( 23 ) آيه ( 30 ) يعنى : ( در حادثه طوفان و نابودى قوم نوح ( ع ) ) نشانه‏هايى است . و ما بندگان را مى‏آزماييم .

[ 35 ]

مراد ، مؤمن گمنام و كم آزار است و واژه مساييح جمع مسياح است و به معناى كسى است كه ميان مردم براى ايجاد مفسده و سخن چينى رفت و آمد مى‏كند و مذاييع جمع مذياع است و اين درباره كسى به كار برده مى‏شود كه هنگامى كه مى‏شنود ديگرى كار بدى انجام داده زبان به گفتن آن باز و به پخش و نشر آن اقدام مى‏كند ، بذر جمع بذور است و اين واژه بر كسى اطلاق مى‏شود كه نادان و بى‏شعور و ياوه‏گو باشد .

نومة : كسى كه بسيار بخوابد و گفته شده كه به سكون واو به معناى ضعيف و ناتوان است كفأت الإناء ظرف را باژگونه كردى ، به كار رفتن نومة در اين جا كنايه است از گمنامى و نداشتن نام و نشان در ميان مردم به سبب اعراض از خلق و توجّه آنها به خالق ، چنان كه خود آن حضرت اين سخن را با ذكر : إن شهد لم يعرف و إن غاب لم يفتقد تفسير فرموده است يعنى كسانى كه اگر حضور داشته باشند شناخته نيستند و اگر غائب باشند كسى در پى پرسش حال آنها نيست ، و مراد هر مؤمنى است كه داراى اين اوصاف باشد ، و درباره اين مؤمنان واژه‏هاى مصابيح و أعلام را استعاره فرموده است ، زيرا اينان در طريق معرفت بارى تعالى اسباب هدايتند ، و در اين باره پيش از اين سخن گفته شده است .

عبارت : ليسوا بالمساييح . . . تا ضرّآء نقمته واضح است ، و سيّد رضى رضوان اللّه عليه مشكلات آن را بيان داشته است .