شرح
خطاب امام ( ع ) عامّ و به همگان است ، و اين كه آنان را غافل خوانده براى اين است كه از سرنوشت آخرت خود ناآگاهند ، مراد از اين كه از آنها غفلت و فراموشى نيست اين است كه اعمال آنها در لوح محفوظ ثبت شده است ، اين كه مردم ترك كنندگانند ، يعنى طاعت و آنچه را بدان دستور داده شدهاند رها مىكنند ،
معناى المأخوذ منهم اين است كه از عمر و دارايى دنياى آنها كاسته مىشود .
سپس درباره اين كه روى از خدا بر تافتهاند ، يعنى از فرمانبردارى او روى گردانده و به غير او يعنى به زندگى اين جهان و زيب و زيور آن دل بستهاند هشدار مىدهد
[ 636 ]
و پس از آن آنها را به رمه گوسفندان يا شترانى تشبيه فرموده كه چوپان يا شتربان آنها را به چراگاهى پر از درد و وبا ، رانده باشد ، وجه مشابهت ، غفلت آنها همچون چهار پايان است و نفس امّاره مانند چوپانى كه دامها را به چراگاهى پر از درد و وبا براند آنان را به ارتكاب معاصى و بهرهبردارى از لذّات و شهوات دنيا مىكشاند و چون لذّات و خوشيهاى اين جهان منشأ گناهانى است كه انسان را در معرض هلاكت اخروى و دردهاى درمان ناپذير جهان واپسين قرار مىدهد به چراگاهى آن چنان تشبيه شده است .