فرموده است : ألا إنّ اللّه . . . تا بواء .
اين سخنان به منزله تهديد كسانى است كه درباره برترى حسب و مرتبه
[ 1 ] سوره نساء ( 4 ) آيه ( 165 ) يعنى : پيامبرانى كه بشارت دهنده و بيم دهنده بودند ، تا پس از اعزام اين پيامبران مردم را بر خدا حجّتى نباشد ( و بر همه حجّت تمام شود ) .
[ 347 ]
فضيلت او داورى و نزاع مىكنند ، و آنان را بيم مىدهد كه خداوند اسرارشان را مىداند و به آنچه در دل دارند آگاه است ، و غرض از تكاليفى كه بر عهده مردم گذارده جز اين نيست كه آنها را بيازمايد تا عمل كدام يك نيكوتر باشد . معناى آزمايش خالق را از خلق پيش از اين مكرّر شرح دادهايم . مراد از كشفة نيز امتحان و آزمايش است ، سپس در دنباله اين سخنان كسانى را كه مىپندارند از او برترند مورد پرسش قرار مىدهد ، بايد دانست كه اينها دستهاى از اصحاب بودند كه هر كدام در يكى از علوم ، ادّعاى برترى مىكردند ، يكى مدّعى بود كه به واجبات احكام دين آگاهتر است ، ديگرى ادّعا داشت كه قراءت قرآن را بهتر مىداند ،
يكى هم خود را داناتر به احكام حلال و حرام قلمداد مىكرد ، و اين را از پيامبر خدا ( ص ) روايت كردهاند كه : زيد بن ثابت از ميان شما به واجبات احكام داناتر ، و أبىّ به قراءت قرآن آگاهتر است ، اين را نيز از آن حضرت نقل كردهاند كه فرموده است : على از همه شما به داورى بيناتر است ، پرسش امام ( ع ) از اينها بر سبيل انكار است از اين رو ادّعاى آنها را نادرست شمرده است ، بارى ، اگر آنچه را روايت كردهاند و ذكر كرديم درست باشد با توجّه به اين كه داورى نيازمند همه آن فضيلتهايى است كه آنها براى ديگران ادّعا كردهاند ثابت مىشود كه على ( ع ) بر آنها برترى دارد ، زيرا طبق همين روايات آن حضرت داراى همه فضايلى است كه هر كدام از ديگران يكى از اين فضيلتها را داراست ، و اگر اين روايات آنها نادرست باشد با توجّه به انوار فضايل بىشمار آن حضرت كه آفاق را پر كرده و بر صفحه دلها نقش بسته است ، افضليّت آن بزرگوار از هر جهت ثابت است ، و به همين علّت هم سخنان آن دسته از صحابه كه چنين ادّعاهايى را داشتهاند تكذيب شده است .
سپس امام ( ع ) به انگيزهاى كه آنها را وادار به اظهار چنين ادّعاهايى كرده است اشاره مىكند و فرموده است : أن رفعنا اللّه يعنى : خداوند مرتبه ما را در دنيا و آخرت بالا برد و بر عموم مردم برترى داد ، أن و ما بعد آن بنابراين كه مفعول له است
[ 348 ]
منصوب است . و أعطانا يعنى : سرورى و پيامبرى داد و ديگران را از آن بىبهره ساخت ، همچنين از جمله آنچه به ما عطا فرموده اين كه ما را در دايره عنايت خاصّه خود وارد و آنها را از آن بيرون كرده است .
