فرموده است : لقد استهام بكم الخبيث

يعنى : شيطان شما را شيفته و دلباخته كرده و از شما جدا نمى‏شود ، و مراد از خبيث ، شيطان است ، و اين گفتار مشعر بر سرزنش آنهاست ، كه آثار وسوسه‏هاى شيطان در آنها نمايان است و از آنچه منع مى‏شوند دست باز نمى‏دارند ، درباره اين كه فرموده است : وتاة بكم الغرور يعنى : شيطان شما را غافلگير كرده و در نتيجه از راه راست منحرف ، و در وادى

[ 295 ]

گمراهى سرگردان مانده‏ايد ، مراد از غرور ، شيطان است چنان كه خداوند متعال فرموده است : « وَ لا يَغُرَّنَكُمْ بِاللّهِ الْغَرُورُ [ 8 ] » .

امام ( ع ) در پايان سخنان خويش ، براى خود و آنان در غلبه بر نفس امّاره ، از خداوند درخواست يارى مى‏كند ، دعاى آن حضرت درباره خودش براى دوام مقهوريّت نفس او در برابر عقلش مى‏باشد و در مورد آنان براى اين است كه به آنها قدرت دهد تا نفس امّاره را سركوب و انحراف را ريشه كن سازند . و توفيق از خداست .

[ 8 ] سوره لقمان ( 31 ) آيه ( 33 ) يعنى : و شيطان شما را ( به بخشندگى خدا ) فريب ندهد .

[ 296 ]