شرح

ضمير نحمده به اللّه كه در پيش آمده و در اين جا ذكر نشده بازگشت دارد .

امام ( ع ) اين درس را به ما مى‏آموزد كه خداوند را بر هر چه از ما گرفته ، و آنچه به ما داده ، و بر هر خير و خوبى كه به ما احسان فرموده ، و در هر شرّ و مصيبتى كه ما را به آن آزموده او را شكر گزار باشيم ، و گوشزد مى‏سازد كه شكر او در همه احوال چه خوشى و ناخوشى و چه سختى و رفاه واجب است ، اين كه خداوند را به باطن و حاضر و عالم توصيف فرموده ، ما پيش از اين مكرّر شرح اين صفات را داده‏ايم ، و

[ 275 ]

گواه دو صفت نخست گفتار خداوند متعال است كه فرموده است : « يَعْلَمُ السِرَّ وَ أخْفى‏ [ 1 ] » و مصداق دو صفت بعدى آيه شريفه « يَعْلَمُ خَائنَةَ الأعْيُنِ وَ مَا تَخْفِي الْصُّدُورُ [ 2 ] » مى‏باشد ، درباره رمز شهادتين نيز پيش از اين اشاراتى كرده‏ايم ، معناى نجيب برگزيده و بعيث برانگيخته شده است و هر دو از باب فعيل به معناى مفعولند .