فرموده است : هذا أمر ظاهره إيمان .
يعنى : عمل سپاهيان معاويه كه قرآنها را بر فراز نيزهها بلند كردهاند ، در ظاهر كوشش در راه دين ، و دعوت براى رجوع به كتاب خداست ، ليكن باطن آن دشمنى و عدوان است ، يعنى نيرنگى براى ستمكارى و به دست آوردن پيروزى است ، آغاز اين كار ترحّم و دلسوزى شماست به آنها كه گفتارشان را مىپذيريد ،
و پايان آن اندوه و پشيمانى است كه در مىيابيد نيرنگ آنها را پذيرفته و فريب آنها را خوردهايد ، فأقيموا على شأنكم يعنى در كار خود استقامت ورزيد ، و كوشش خود را براى پيشبرد جنگ ادامه دهيد ، واژه ناعق اشاره به خواستاران حكميّت و يا به عمرو بن عاص است كه اين نيرنگ را به آنها آموخته است ، و به اين طريق صفت شيطان را به او داده است .
آنچه پس از اين فرموده است كه : و لقد كنّا مع رسول اللّه ( ص ) . . . تا مضص الجراح ، مراد آن حضرت اندك اندك آشنا كردن آنها به چگونگى احوال خود و ياران پيامبر اكرم ( ص ) است ، و اين كه آنها در ركاب رسول خدا ( ص ) چگونه
[ 217 ]
جهاد كردهاند ، تا با شرح حالات آنها ، شايد به گذشتگان تأسّى جويند ، و از آنها پيروى كنند .
