6 صوم شهر رمضان :
اين كه روزه ماه رمضان را سپر ، در برابر عذاب و عقاب آلهى تعبير فرموده ، و با اين كه ديگر عبادات نيز همين صفت را دارند ، آن را به روزه اختصاص داده براى اين است كه روزه بيش از هر عبادت ديگر ، مانع انسان از معصيت ، و نگهدار او از عذاب خداوند است ، زيرا روزه موجب سركوبى شياطينى است كه دشمنان خدايند و از هر سو انسان را احاطه كردهاند ، بديهى است وسيله و ابزار شيطان ، اميال و شهوات آدمى است ، و آنچه رغبتها و شهوتها را تقويت مىكند و آنها را برمىانگيزد ، خوردن و آشاميدن است ، چنان كه پيامبر گرامى ( ص ) فرموده است : إنّ الشيطان ليجرى من ابن آدم مجرى الدّم ،
فضيّقوا مجاريه بالجوع يعنى : شيطان مانند خون در وجود فرزند آدم ، رسوخ و جريان دارد ، پس راههاى ورودش را با گرسنگى تنگ سازيد ، همچنين به عايشه فرمود :
[ 138 ]
پيوسته در بهشت را بكوب ، عايشه عرض كرد با چه ؟ فرمود با گرسنگى ، بىگمان روزه در سركوب شيطان ، و بستن راهها و تنگ ساختن گذرگاههاى او ويژگى دارد و از هر عبادت ديگر مؤثّرتر و قويتر است ، و چون عذاب و عقابى كه متوجّه افراد انسان مىشود به نسبت دورى و نزديكى او به شيطان ، متفاوت بوده و شدّت و ضعف دارد ، و روزه بيش از هر عبادت ديگر انسان را از شيطان دور مىگرداند ، و به سبب اين عبادت مىتوان در نهايت دورى از عذاب خداوند قرار گرفت ، لذا به سپر ، در برابر عذاب خداوند توصيف شده ، و اين ويژگى به آن داده شده است .
بايد دانست كه عبادات اگر چه امورى عدمى هستند ، و از پيش نبوده بعدا تحقّق مىيابند ، ولى نمىتوان آنها را عدم صرف دانست بلكه عدم آنها از مقوله عدم ملكه است ، و اين كه فقدان عبادت در انسان شديدا حركتى پديد مىآورد ، و او را كم و بيش در حالتى قرار مىدهد كه به ياد عبادت مىافتد ، چيزى است كه نمىتوان آن را بيهوده و ناديده گرفت ، بلكه همين حركت و تذكّر سبب نيّت و موجب تقرّب به خداوند سبحان مىشود ، و اين رمز همه عبادات است .
