2 بحسن بلائك عند خلقك خلقت دارا
بحسن كه جارّ و مجرور است متعلّق به خلقت مىباشد ، و واژه دار ، براى اسلام و مأدبه براى بهشت استعاره شده و منظور از داعى پيامبر اكرم است ( ص ) و اين تشبيهات در يكى از احاديث نبوى آمده كه فرموده است : إنّ اللّه جعل الإسلام دارا و الجنّة مأدبة و الدّاعى إليها محمّدا يعنى خداوند اسلام را سرا و بهشت را ضيافت و محمّد ( ص ) را دعوت كننده به سوى آن قرار داد ، جهت استعاره نخستين اين است كه اسلام پيروان خود را گرد مىآورد و مانند خانه از اهل خود حمايت مىكند ، وجه استعاره دوّم اين است كه در بهشت آنچه دلخواه است گرد آمده و همه لذّات و خوشيها فراهم شده است همان گونه كه در ضيافت ديده مىشود ، احتمال دارد كه مراد از دار ، سراى آخرت باشد زيرا محلّ اجتماع و استقرار است ، و منظور از مأدبه يا مهمانى در اين سراى ،
بهشت مىباشد . و واژههاى هشتگانه مشربا تا ثمارا و . . . كه منصوبند براى مأدبه تميزند ، و آشكار است كه اسلام و بهشت و دعوت به سوى آن ، آزمايش نيكويى است كه خداوند از آفريدگانش به عمل مىآورد ، و معناى آزمايش خداوند متعال از بندگانش را پيش از اين شرح دادهايم ، يكى از شارحان گفته است : بحسن
[ 107 ]
بلائك متعلّق به سبحانك يا به معبود مىباشد و اين گفته دور به نظر مىرسد .