شرح
مراد از روز ، روز رستاخيز است ، و معناى نقاش در حساب ، با دقّت تمام به حساب رسيدگى كردن است ، خواننده با مطالعه صفحات پيش ، از چگونگى اين روز آگاه است ، و اين آيه شريفه نيز بيان كيفيّت اين روز است كه فرموده است :
« يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النّاسُ أَشْتَاتاً ليُرَواْ أَعْمَالَهُمْ [ 1 ] » و قيد خضوعا اشاره است به قول خداوند
[ 1 ] سوره زلزال ( 99 ) آيه 6 يعنى : در آن روز ( قيامت ) مردم پراكنده ( از گورهايشان ) بيرون مىآيند تا ( نتيجه ) كردار خود را ببينند .
[ 22 ]
متعال « خُشَّعًا أبْصَارُهُم [ 2 ] » و قياما به « يَوْمَ يَقُومُ الْنَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ [ 3 ] » و اين دو كنايه است از اين كه در اين روز ، مردم در نهايت زبونى و ناتوانى به سر مىبرند ،
و يقين دارند كه هيچ قدرتى جز قدرت خداوند وجود ندارد ، و ألجمهم العرق به معناى اين است كه عرق محلّ لجام يا دهان آنها را فرا گرفته و كنايه از آن است كه توان آنها به نهايت رسيده است ، زيرا خستگى و رنج موجب فرو ريختن عرق زياد است .