ترجمة
از نامههاى آنحضرت عليه السّلام است بكسانيكه مأمور گرفتن خراج بودند ( كه آنها را از آزار كردن و گرفتن چيزيكه بحال خراج دهنده زيان دارد بركنار داشتهاند ) :
نامهايست از بنده خدا ، على امير المؤمنين بسوى مأمورين خراج : پس از ثناى خدا ، و درود بر حضرت مصطفى ( ص ) ، هر آنكه از آنچه بدو باز ميگردد نهراسد ، چيزيكه خودش را بدان نگهدارد از پيش نفرستد ( و براى آخرت كارى انجام ندهد ) بدانيد آنچه شما بدان واداشته شدهايد بسى اندك و پاداشش بسيار بسيار است ، اگر براى عدوان و ستمى كه خداوند از آن نهى فرموده است كيفرى در كار نبود كه مردم از آن بترسند ، البتّه در ثواب دورى گزيدن از آن چيزها بود كه در ترك طلب آن راه عذر بر مردم بسته بود ( كنون شما اى خراج گيران قطع نظر از كيفريكه خدا در ستمكارى برايتان مقرّر فرموده است ، براى رسيدن بثوابهائيكه در ترك ستمكارى ملحوظ است بايد ) شما با مدارا و انصاف با مردم رفتار كرده ، و در برآوردن حوائجتان شكيبا باشيد ( و بدرد دل مردم برسيد ) چرا كه شما گنجوران رعيّت ، و پشتبانان امّت ، و نمايندگان پيشوايانند ،
( پس اگر بشما پناه آورند ، پناهشان دهيد ، و در اداى خراج مهلتشان گذاريد و ) كسى را بخشم نياوريد ، و مانع مطلوبشان نگرديد ، و بهنگام گرفتن خراج لباس زمستانى و تابستانى ، و يا چارپايانيكه بدان كار ميكنيد ، و يا غلام را نفروشيد ( و مگوئيد ما مأموريم و معذور ) نكند كه بازاء درهمى كسى را تازيانه بزنيد ، مبادا بحال نمازگزار ، و آنانكه پيمان بستهاند ، دست اندازى كنيد ، جز اينكه اسب و سلاحى بيابيد كه با آن بر اهل اسلام ستم شود ، زيرا كه براى مسلمانان سزاوار نيست كه اين اسلحه را در دست دشمنان اسلام باقى گذارد ، تا بزيان خودش
[ 905 ]
قوّتى ( براى كفّار ) باشد ، در پند و اندرز بر خودتان ، و نيكو رفتار كردن با سپاه ، و پشتيبانى رعيّت ، و تقويت دين خداى ، خويشتندار نباشيد ( و آنها را با كمال ميل و تندى انجام دهيد ) و در راه خداى آنچه بر شما لازم افتاده است بجاى آوريد ، چرا كه پاك پروردگار از ما و شما خواسته است ، كه در برابر نيكوئى و احسانش در سپاسگزارى بكوشيم ، و تا آنجا كه در خور توش و توان ما است ياريش نمائيم ، گو اينكه توانائى جز از خداوند بزرگوار و بلند مقدار نميباشد ( و در يارى كردن ما او را او بايد ما را يارى كند )
