ترجمة
از سخنان آنحضرت عليه السّلام است كه بابىذر غفارى فرموده ، هنگاميكه عثمان او را از مدينه
[ 346 ]
بربذه اخراج نمود .
و علّت اينكه عثمان ابوذر را بربذه اخراج كرد اين بود كه وقتى كه عثمان خليفه شد ، دست باموال مسلمين گشاده ، و در اسراف و خرج كردن آن به بيهوده اندازه نگه نميداشت ، و آنرا بخويشاوندان خويش وا ميگذاشت ، ابىذر غفارى رحمة اللّه عليه از گفتار حق خوددارى نكرده ، و با صراحت لهجه كه مخصوص خودش بود ، علنا مثالب و مطاعن عثمان را شمردن گرفت ، بطوريكه عرصه بر عثمان تنگ شده او را بشام كرد ، أبوذر در شام آرام نه نشسته زبان بنكوهش معاويه دراز كرد ، تا اينكه روزى حبيب ابن مسلمه فهرى بمعاويه گفت ديرى نپايد كه ابوذر دل مردم را از تو بگرداند ، پس معاويه به عثمان نوشت اگر شام را خواهانى ابوذر را بايد در آن نگذارى ، آنگاه بامر عثمان پير مرد را بر شترى عنيف و بيجهاز سوار كرده بمدينهاش فرستادند ، بطوريكه از شدّت كوفتگى راه گوشت رانهاى ابوذر سائيده شده و مجروح گرديد ، پس عثمان بعد از شور با اولياى خويش ابوذر را بربذه اخراج كرد ، و اعلان نمود كه كسى او را مشايعت نكرده و با وى سخن نگويد ، و مباشر اين امر مروان حكم بود ، لكن از اين سوى حضرت امير المؤمنين ( ع ) اعتنائى بفرمان عثمان نكرده ، باتّفاق عبد اللّه جعفر و عقيل برادرش و حضرت امام حسن ( ع ) و امام حسين ( ع ) و عمّار ياسر براى وداع تا بيرون مدينه رفتند ، و حضرت امام حسن ( ع ) زبان بدلدارى ابوذر گشوده ، و او را امر بصبر و تقوى نمود ، مروان متعرّض شده و گفت يا حسن مگر نميدانى كه عثمان امر كرده است كه كسى با ابوذر سخن نگويد ، حضرت امير المؤمنين ( ع ) از اين اعتراض خشمگين شده و با تازيانه بصورت مركب مروان زده او را باز گردانيد ، پس مشايعين هر يك بطورى زبان بدلدارى ابوذر گشوده و او را به صبر و تقوى توصيه نمودند ، از اين سوى مروان نزد عثمان آمده از حضرت امير المؤمنين ( ع ) شكوه كرد و عثمان پس از آنكه آنحضرت را نزد خود طلبيده و اعتراض كرد كه چرا امر مرا كوچك شمرده ، و گماشته مرا رانده ، حضرت فرمود گماشته تو اراده كرد مرا منهم او را متعرّض شده و برگرداندم ، امّا نهى كردن تو از سخن گفتن با ابىذر مگر تو توقّع دارى ما را بهر امرى و لو اينكه معصيت باشد امر كنى و ما تو را اطاعت كنيم عثمان گفت پس مروان را از خودت راضى كن ، براى اينكه مركب او را زده ، و خودش را شتم كرده و دشنام گفته ، حضرت فرمود امّا نسبت بمركب او مركب منهم حاضر است مروان آنرا قصاص كند امّا دشنام بخدا سوگند اگر لب مروان بدشنام باز شود من نيز تو را دشنام خواهم داد ، و دروغ
[ 347 ]
هم نخواهم گفت ، عثمان از اين سخن خشمگين شده و مجلس بهم خورد ، بارى حضرت بابىذر چنين فرمود :
اى اباذر تو براى خدا خشمگين شدى ، پس اميدوار بآنكه براى او خشمگين شدى باش اين مردم از تو بر دنياى خود ترسيدند ، و تو بر دينت از آنان ترسيدى ، پس آنچه كه از تو بر آن ميترسند ،
بر ايشان واگذار كن ، و با آنچه كه از آنان بر آن ترس دارى بگريز ، چه بسيار محتاجند اينان بآنچه كه تو آنها را از آن منع مينمودى ، و چقدر بىنيازى تو از آنچه كه آنان تو را از آن منع مينمودند ، زودا كه فردا ( ى قيامت ) بدانى كه سود باكى است ، و چه كس بيشتر رشگ برده ميشود ( دانسته باش ) و اگر آسمانها و زمينها بر كسى تنگ گيرند و آنكس از خدا پرهيز داشته باشد ، خداوند در آن دو راهى براى او خواهد گشود ( اى ابىذر ) جز حق با تو انس نميگيرد ، و جز باطل از تو نميرمد ، پس اگر تو پذيرفتار دنياى آنان شده بودى آنها دوستدار تو ميشدند ، و اگر بعضى از آن را ( از آنان ) قرض گرفته بودى تو را ايمن ميداشتند
