فهرست اول كتاب مهمترين مطالب اين مجلد
1 مقدمه مترجمان 1
2 مقدّمه شارح 31
3 اشاره به بعضى از مباحث الفاظ 38
4 ويژگى الفاظ و حالاتى كه نسبت به معانى پيدا مىكنند 66
5 زيبايى كه الفاظ نسبت به هر يك از حروف دارند . 70
6 زيبايى كه الفاظ در رابطه با هر يك از كلمات مفرد پيدا مىكنند 74
7 در بيان اقسام زيباييهاى سخن 79
8 در بيان فرق ميان جملهاى كه به اسم يا به فعل خبر داده شود . 89
9 معناى حقيقت و مجاز و اقسام مجاز 90
10 در بيان معناى تشبيه و اقسام آن 99
11 در بيان معناى حقيقت استعاره و اقسام آن 117
12 در بيان حقيقت نظم و اقسام آن 127
13 تعريف خطابه و فايده آن 155
14 موضوع خطابه و اجزاى آن 157
15 مبادى خطابه يا آنچه كه خطابه فوايد آن 164
17 در بيان بعضى از محسّنات خطابه 176
18 اوج كلام امام عليه السلام در خطابه 180
[ 674 ]
19 در بيان اين كه امام ( ع ) جامع تمام فضايل است 183
20 درباره رواياتى كه از مسلمين در فضايل آن حضرت نقل شده است 186
21 در بيان فضايل نفسانى اميرالمؤمنين عليه السلام 191
22 در بيان كرامتهايى كه از آن حضرت صدور يافته است . 195
23 در بيان اخبار غيبى كه در زمينه پيش آمدها و حوادث از آن حضرت نقل شده است 198
24 در شرح كارهاى خارق العادهاى كه از آن بزرگوار صادر شده است 206
25 خطبه سيّد رضى رحمة اللّه عليه 209
26 شرح لغات خطبه سيّد رضى ( ره ) 213
27 در بيان معناى حمد و شكر و فرق ميان معناى اين دو كلمه 223
28 در بيان شرافت والاى پيامبر ( ص ) و فضايل آن حضرت 253
29 در بيان اين كه مقصود از اهل بيت ( ع ) چه كسانى هستند 231
30 در بيان آنچه كه موجب ارتقاء مقام انبيا و اوليا مىشود 237
31 شرح خطبه اوّل نهج البلاغه كه در آن از ابتداى خلقت آسمان و زمين سخن مىگويد 241
32 شرح لغات خطبه 242
33 دليل تقدّم صفات سلبيّه خداوند بر صفات ثبوتيّه در كلام امام عليه السلام 247
34 در بيان اين كه توانايى بر شكر خود نعمت شمرده مىشود 255
35 در بيان منسوب بودن نظام خلقت و اداره زمين به قدرت خداوند سبحان 261
36 در بيان معناى لغوى و اصطلاحى دين 264
37 در حقيقت توحيد و مراتب آن
38 در شرح بصيرت و بينايى حق تعالى 278
39 در بيان نسبت دادن ايجاد جهان به خداوند متعال 283
40 در چگونگى تعلّق گرفتن علم خداوند به اشيا پيش از خلقت آنها 292
41 نقل كلام حكما در خلقت آسمانها و زمين 297
42 در بيان ماهيّت آسمان و اينكه
[ 674 ]
آسمان چگونه و از چه چيز آفريده شده است 300
43 در بيان چگونگى آفرينش عرش و كرسى 303
44 در بيان چگونگى خلقت افلاك و آسمانها 320
45 در بيان چگونگى خلقت فرشتگان 327
46 در بيان جوهريّت فرشته و حقيقت وجودى آن 330
47 در بيان اقسام فرشتگان 335
48 در بيان چگونگى آفرينش آدم ( ع ) است 355
49 در بيان حقيقت ابليس كه آيا از فرشتگان است يا خير ؟ 363
50 در بيان حقيقت توبه 368
51 در بيان آنچه انسان از آن تركيب يافته است 375
52 تحقيقى پيرامون حواس ظاهرى و باطنى 378
53 در بيان حقيقت جنّ و ماهيّت آن 381
54 دليل تكبّر ورزيدن شيطان از سجده آدم ( ع ) 391
55 دليل دشمنى ابليس با آدم ( ع ) 396
56 در بيان معناى وسوسه 397
57 در بيان بعثت انبيا و آنچه خداوند براى پيامبرش انتخاب كرده است 404
58 در بيان اين كه خداوند هيچ امّتى را بدون نبى و رسول نگذاشته است 412
59 در بيان عقايدى كه مردم پيش از بعثت پيامبر ( ص ) داشتند 417
60 در بيان افكار عرب قبل از اسلام 421
61 در بيان وظايفى كه قرآن خوان دارد . 429
62 پاكيزه ساختن نفس از امورى كه انسان را از رسيدن به حقيقت باز مىدارد 444
63 در بيان انواع احكام قرآن
64 در شرح حجّ واجب و فضيلتهايى كه براى آن هست . 447
65 در بيان آداب حج 451
66 در توضيح اين كه سفر حج با ديگر سفرها فرق دارد 459
67 در بيان اين كه به هنگام طواف قلب بايد متوجّه معبود به حق باشد 462
[ 675 ]
67 حكمت اذكارى كه در مناسك حج گفته مىشوند 466
69 خطبه دوّم كه بعد از بازگشت از جنگ صفّين ايراد شده است 471
70 ترغيب مردم در چنگ زدن به توحيد 478
71 در بيان اين كه غفلت از خدا موجب گرفتارى مىشود و در اين رابطه تشويق مىكند كه مردم از كلمه توحيد دست بر ندارند . 481
72 امام عليه السلام خود را به عنوان داراى علم از جانب خدا و جايگاه سرّ و حكمت توصيف مىكند 489
73 در ستايش آل محمّد ( ص ) و ضمنا خود را توصيف مىكند 493
74 در شرح خطبه سوّم كه معروف به خطبه شقشقيّه است 496
75 در بيان پارهاى از سختيها و شدايدى كه حضرت در آن قرار داشته است 507
76 در بيان آنچه كه حضرت از گرفتاريهاى مردم و اضطراب و نگرانيهاى آنها بيان مىكند . 521
77 در بيان آنچه كه موجب پذيرش حكومت حضرت شده است 530
78 در توضيح اين كه پذيرش خلافت آن حضرت براى اجراى عدالت بوده است نه آزمندى به حكومت 534
79 خطبه چهارم كه پس از كشته شدن طلحه و زبير ايراد شده است و اشاره به صفاى نفسانى آن حضرت دارد 536
80 هدايت مخالفان به طريق حق 545
81 از سخنان آن حضرت است كه پس از وفات رسول خدا ايراد فرموده است 510
82 در چگونگى هدايت مردم براى رفع فتنه 554
83 دليل آن كه چرا حضرت از طلب خلافت توقف كرد 556
84 از سخنان آن حضرت در پاسخ فرزندش 557
85 ميزان تسلّط شيطان بر انسان 558
86 خطبه آن حضرت در بدگويى از بدخواهان و مخالفان 559
87 گفتار آن حضرت درباره زبير ،
در جايى كه اقتضاى آن گفتار بوده است 563
[ 676 ]
88 گفتار آن حضرت در بدگويى از پيروان كسانى كه مخالف آن بزرگوار بودهاند 565
89 خطبه آن حضرت در هنگامى كه شنيد طلحه و زبير بيعت او را شكستهاند 567
90 گفتار آن حضرت در خطاب به محمد بن حنيفه و در آن اشاره به فنون جنگ كرده است 569
91 از سخنان آن حضرت پس از پيروزى بر اصحاب جهل 573
92 گفتار آن حضرت در بدگويى از مردم بصره 576
93 گفتار آن حضرت در باز گرداندن اموالى كه در زمان عثمان بخشيده شده بود 587
94 خطبهاى كه آن حضرت به هنگام بيعت مردم با او در مدينه ايراد كرد 590
95 در بيان آن كه تقوا و پرهيزكارى انسان را از افتادن در شبهه باز مىدارد 596
96 كلام آن حضرت در اشاره به اين كه پيامبر ( ص ) سرانجام امر خلافت را تذكّر داده است 600
97 درباره امورى كه وسيله رسيدن به بهشت و نجات از آتش مىشود 602
98 در اشاره به دين كه پايينترين درجه جهل سبب فراهم آمدن پستيها مىشود 611
99 در بيان اين كه نيكىها از جانب خدا و گناهان از ناحيه بندگان است 613
100 گفتار آن حضرت درباره كسى كه با عدم صلاحيّت متصدى امر مردم مىشود 616
101 از سخنان آن حضرت درباره اختلاف فتوائى دانشمندان و نكوهش بر آن 635
102 در بيان اين كه آن حضرت حق را در جهتى مىبيند ، ولى هر كوشش كنندهاى به حقيقت دست نمىيابد . 638
103 گفتار آن حضرت درباره اشعث بن قيس 645
104 خطبه آن حضرت درباره عذاب قبر و لزوم عبرت گرفتن از آن 641
105 درباره اين كه اعتقادات باطل ، حجاب فهم كافر مىشود . 642
[ 677 ]
106 درباره امورى كه براى انسان عبرت انگيز است . 653
107 خطبه آن حضرت در پند و موعظه مردم و ترغيب آنان به پرهيزكارى 656
108 خطبهاى كه بعد از شكستن بيعت براى مخالفان ايراد فرمود 660
109 اقامه دليل بر عليه ناكثين ، كه آن حضرت در خون عثمان دخالتى نداشته است 666
110 فهرست كتاب . 672
