و امّا سخن سيّد رضى ( رحمة اللّه عليه )
كه فرمود : انّ فى الكلام من مواقع
[ 11 ] سوره نساء ( 4 ) : آيه ( 79 ) يعنى : هر چه از نيكى به تو رسد از جانب خداست و هر بدى رسد از جانب خودت مىباشد .
[ 615 ]
الاحسان ما لا تبلغه مواقع الاستحسان ، الى آخره . همانا كلام امام ( ع ) در جايگاهى از زيبايى قرار دارد كه كلام عرب و يا انديشه انسان بدان پايه نمىرسد و آن را درك نمىكند .
كلمه احسان مصدر است و عرب هر گاه كسى كار نيكى انجام دهد مىگويد :
احسن الرّجل احسانا . مقصود از مواقع الاحسان زيباييهايى است كه گوينده ، آن را در سخن به كار مىبرد و مقصود از مواقع الاستحسان دو معنى است : يا بدين مفهوم است كه سخن عرب زيباييهاى كلام امام را ندارد و بدان پايه از زيبايى نمىرسد . و يا بدين معنى است كه فكر انسانها بدان حد نيست . كه زيباييهاى كلام امام ( ع ) را درك كند . و انّ حظّ العجب منه اكثر من حظّ العجب به مقصود سيّد رضى از بيان اين جمله اين است كه تعجّب فصحا از حسن و زيبايى سخن امام بيشتر از تعجّبى است كه از برداشت خود دارند به اين توضيح كه زيباييهاى كلام امام ( ع ) بيشتر از قدرت بيان آنهاست . فصحا زيباييهاى فراوانى را از كلام امام ( ع ) درك مىكنند ولى قدرت بيان همه آنچه درك مىكنند ندارند ، بنابراين سخن امام ( ع ) فصحا را بيشتر از آنچه خود درك مىكنند و قادر به بيان آن هستند به تعجّب وا مىدارد .
يا مقصود اين است كه زيباييهاى سخن امام ( ع ) فراتر از علاقه و ميل آنها به دريافت زيباييهاى كلام امام ( ع ) است .
بقيّه سخنان سيّد رضى روشن است و نيازى به توضيح ندارد .
[ 616 ]