فرموده است : و يكثر العثار و الاعتذار منها
اين كلام امام ( ع ) اشاره به اين است كه عمر در مورد احكام الهى سريعاً حكم صادر مىكرد و پس از دقّت ، آن حكم را خطا مىيافت و ناگزير بود عذرخواهى كند .
ضمير « منها » به طبيعتى « طبيعت عمر » بر مىگردد كه از آن تعبير به خشونت شده است .
از جمله احكام نادرستى كه عمر صادر كرد اين است : روايت شده كه عمر به سنگسار كردن زن حاملهاى كه متهم به زنا بود دستور داد . على ( ع ) بر اين امر اطلاع پيدا كرد ، به نزد عمر آمد و به او گفت : هر چند تو مىتوانى حكم رجم را براى زن صادر كنى ولى براى رجم بچّه مجاز نيستى ، او را آزاد بگذار تا زمانى كه
[ 515 ]
وضع حمل كند و بچه را شير دهد . در اين جا بود كه عمر گفت اگر على نبود عمر هلاك مىشد ، و آن زن را رها كرد .
در اين مورد روايت ديگرى نقل شده و آن اين است كه عمر فرمان داد زنى را فوراً نزد او بياورند و آن زن حامله بود ، زن از هيبت او سقط جنين كرد . عمر عدّهاى از صحابه را جمع كرد و از آنها پرسيد حكم اين موضوع چيست ؟ آنها پاسخ دادند تو مجتهدى و به نظر ما چيزى بر تو واجب نيست . عمر به على ( ع ) مراجعه كرد و آنچه گذشته بود و صحابه گفته بودند به آن حضرت گفت . امام ( ع ) آنچه صحابه گفته بودند ردّ كرد و فرمود : آنچه صحابه گفتند اگر از روى اجتهاد گفتهاند اشتباه كردهاند و اگر بدون اجتهاد گفتهاند به تو خيانت كردهاند . نظر من اين است كه تو بايد يك گوسفند ديه بدهى . در اين هنگام عمر گفت اى ابو الحسن مباد در مشكلى گرفتار شوم كه تو نباشى . منشأ اين احكام عجولانه جز غلبه قوّه غضبيّه و درشتخويى نيست .
