بحث اوّل فضيلت حج :
فضيلت حج از جنبههاى مختلف است .
الف كلام حق تعالى : وَ اَذِّنْ فىِ النّاسِ بِالحَجِّ يأَتُوك رِجالاً وَ عَلى كُلِّ ضامِرٍ يَاْتينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَميقٍ [ 2 ] . قتاده در تفسير اين آيه گفته است وقتى كه خداوند ابراهيم خليل را امر كرد كه در ميان مردم اعلام حج كند ، ابراهيم ( ع ) ندا در داد :
اى مردم براى خداوند خانهاى است به سوى اين خانه بياييد . در تفسير اين كلام خداوند كه فرموده است : لِيَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ [ 3 ] گفته شده است كه منظور تجارت در موسم حج و پاداش در آخرت مىباشد وقتى كه يكى از علماى پيشين اين آيه را شنيد گفت قسم به پروردگار كعبه كه خداوند حاجيان را آمرزيد .
ب معصوم ( ع ) فرموده است : « هر كه حج بجا آورد و كار زشت و فسقى انجام ندهد از گناه پاك مىشود مانند روزى كه از مادر متولّد شده است [ 4 ] » قبلاً چگونگى سودمند بودن عبادت را در رهايى از گناه توضيح داديم .
ج پيامبر ( ص ) فرمود : « هيچ روزى شيطان كوچكتر و حقيرتر و خشمگينتر از روز عرفه ديده نشده است [ 5 ] » . بيچارگى شيطان در آن روز به اين دليل است كه نزول رحمت خدا و عفو گناهان بزرگ را مىبيند ، زيرا گفته شده است كه گناهانى هستند كه آمرزيده نمىشوند مگر به توقّف در عرفه . اين حقيقت را امام صادق ( ع ) از رسول خدا نقل كرده است و سرّ اين مطلب اين است كه توقف در عرفات با توجه به كثرت جمعيّت كه به درگاه خدا تضرع و زارى مىكنند در اشخاص تأثير مىگذارد و هر كس با تمام استعداد و ظرفيّتش مىتواند
[ 2 ] سوره حج ( 22 ) : آيه ( 27 ) : در ميان مردم حج اعلام كن ، پياده و سواره از هر راه دور و نزديكى بيابند .
[ 3 ] سوره حج ( 22 ) : آيه ( 28 ) : تا سودهايى كه براى مردم هست مشاهده كنند .
[ 4 ] قال ( ع ) : من حجّ و لم يرفث و لم يفسق خرج من ذنوبه كيوم ولدته امّه
[ 5 ] قال ( ص ) ما رأى الشيطان فى يوم هو اصغر و لا احقر و لا اغيض منه يوم عرفه
[ 450 ]
به فيض برسد زيرا زيادى جمعيت علّت بزرگى است در انفعال نفس و خشيت از خدا و نورانى شدن نفس چنان كه بزودى بيان خواهيم كرد انشاء اللّه .
د پيامبر خدا ( ص ) فرموده است : « يك حج نيك بهتر است از دنيا و آنچه در آن است ، براى حجّ نيك پاداشى جز بهشت نيست [ 6 ] » .
ه رسول خدا ( ص ) فرمود : « حج گزاران و عمره كنندگان به خدا وارد مىشوند و زوّار او هستند ، اگر از او چيزى بخواهند به آنها مىبخشد و اگر از او طلب آمرزش كنند آنها را مىآمرزد و اگر دعا كنند استجابت مىكند و اگر شفاعت كنند ، شفاعت آنها را مىپذيرد [ 7 ] » .
و از طريق اهل بيت از پيامبر خدا ( ص ) روايت شده است كه فرمود :
« بزرگترين گناهكار كسى است كه وقوف در عرفه داشته باشد و گمان كند كه خدا او را نيامرزيده است [ 8 ] » .
در فضيلت جزئيّات حج اخبار فراوانى است كه بايد از منابع خودش جستجو كرد .
