فرموده است : كانّهم لم يسمعوا كلام اللّه يقول « تلك الدّار الاخرة نجعلها للّذين لا يريدون علوّا فى الارض و لا فسادا و العاقبة للمتّقين
اين كلام امام ( ع ) تذكّرى است به هر سه طايفه ناكثين ، قاسطين و مارقين و هر كس كه احتمالاً تصوّر مىكند حق در روش آنهاست و با اين تصوّر با امام ( ع ) مخالفت كرده و جنگ به راه مىانداختند . جنگ راه انداختن آنها به خاطر برترىجويى بود كه در امور دنيا طالب آن بودند و همين برترى جويى
[ 529 ]
موجب كوشش آنها در جهت فساد در زمين و كنارهگيرى آنها از آخرت مىشد .
سخن امام ( ع ) بهانه جويى روز قيامت آنها را از ميان مىبرد كه نگويند ما از حق غافل بوديم و اگر اين آيه را مىشنيديم آن را مىپذيرفتيم و مرتكب اين اعمال نمىشديم .
عمل مخالفان امام ( ع ) چنان بود كه گويا كلام خدا را نشنيدهاند ( نقيض تالى ) و با اين حالت مخالفت با امام ( ع ) را جايز مىدانستند ( نقيض متّصله ) .
امام ( ع ) با كلام خود عذر آنها را به مسخره مىگيرد و در حقيقت بيان مىدارد اين گروهها براى آنچه انجام مىدهند عذرى ندارند ، و سپس عذر آنها را تكذيب كرده ، نتيجهاى را كه از قضيّه شرطيّه متّصله مىگرفتند باطل مىكند و با سوگندى كه به خدا ياد مىكند بطلان نظر آنها را تأكيد مىنمايد ، آنجا كه مىفرمايد :
بلى و اللّه لقد سمعوها و وعوها و لكنّه حليت الدّنيا فى اعينهم : « سوگند به خدا آنها كلام خدا را شنيده و فرا گرفتهاند ولى دنيا در پيش چشمشان جلوه كرده است . » توضيح سخن امام ( ع ) اين است كه صرف نشنيدن كلام خدا دليل بر مخالفت نمىشود ، بلكه مخالفت آنها به خاطر دنيا خواهى آنهاست نه به خاطر نشنيدن كلام خدا . و وقتى دنيا خواهى باشد صرف شنيدن كلام خدا سبب عدم مخالفت نمىشود و همين دنيا خواهى دليل كارهايى است كه انجام دادند .
