فرموده است : هيهات بعد اللّتيّا و الّتى و اللّه لابن ابى طالب انس بالموت من الطّفل بثدى امّه .
عبارت على ( ع ) براى تكذيب ذهنيّتهايى است كه سكوت آن حضرت را حمل بر ناتوانيش مىكردند ، يعنى آنچه آنها مىگويند از من بدور است .
دو واژه « اللّتيّا » و « التّى » ضرب المثل است و كنايه از مصيبتهاى بزرگ و كوچك مىباشد . اصل آن اين است كه : مردى با زنى كوتاه قد و كم سنّ و بد خلق ازدواج كرد و از جانب وى دچار سختيهاى فراوان شد ، ناگزير او را طلاق داد و با زنى بلند قد ازدواج كرد و از ناحيه او دو چندان زن اوّل دشوارى ديد . بناچار او را هم طلاق داد و گفت : بعد اللّتيّا و الّتى ، « هرگز ازدواج نمىكنم . » اين جمله براى گرفتاريهاى بزرگ و كوچك ضرب المثل شده است .
مقصود امام ( ع ) از اين جمله اين است كه پس از دچار شدن به گرفتاريهاى بزرگ و كوچك مرا به ترس از مرگ نسبت مىدهند . چه قدر دور است از من چيزهايى كه مىگويند ؟ سپس امام ( ع ) با سوگند ادّعاى آنها را مبنى بر ترس حضرت از مرگ مؤكّداً تكذيب مىكند و مىفرمايد من با مرگ مأنوس ترم تا طفل به پستان
[ 554 ]
مادر ، و اين امر از حال آن حضرت آشكار است ، زيرا كه او سرور عارفان بعد از رسول خدا و در رأس اولياى خدا بود . دانستيم كه دوست داشتن مرگ و علاقه به آن ريشه در جان اولياى خدا داشته و فقط از آنها ساخته است ، زيرا مرگ وسيلهاى است كه آنها را به ملاقات بزرگترين محبوبشان و به بالاترين كمال دلخواهشان مىرساند . دليل اين كه انس امام ( ع ) به مرگ بيشتر از طفل به پستان مادر است اين است كه محبّت طفل به پستان مادر و انس و علاقه وى به خاطر كششهاى حيوانى است و در معرض زوال و نابودى است . امّا علاقه امام ( ع ) به ملاقات پروردگار و رسيدن به حق ميلى عقلى و پايدار است ، و اين كجا و آن كجا ؟
