فرموده است : و فرض عليكم حجّ بيته

اين جمله به وجوب حج بر مردم اشاره دارد و اين كه حج از ضروريّات دين است . امام ( ع ) بيت را به حرام توصيف كرده است زيرا بر مردم انجام چيزهايى

[ 19 ] عقبه همان محل پرتاب ريگ به شيطان است ( رمى جمره ) م .

[ 466 ]

كه از نظر شرع نهى شده است در آن مكان حرام است .

كلام امام ( ع ) كه فرمود : الّذى جعله قبلة للانام به اين آيه شريفه استناد كرده است كه : فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضيها فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ المَسْجِدِ الحَرامِ و حَيْثُ ما كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْره [ 20 ] .

امام ( ع ) كه فرمود « مانند شتران تشنه آب به كعبه وارد مى‏شوند » ورود خلق را به كعبه به ورود شتران تشنه به آب تشبيه كرده است وجه شبهات اين است كه ورود مردم به خانه با حرص و شوق و ازدحام مانند ورود شتران تشنه بر آب است .

نظر ديگرى در وجه شباهت آن چيزى است كه ما توضيح داديم يعنى بى‏اطلاعى مردم از اسرار حج و حكمت الهى كه در اعمال حج منظور كرده است . چون عقل تنها چيزى است كه انسان را از ديگر حيوانات ممتاز مى‏كند و عقل از دريافت اسرار حج ناتوان است ، ممكن است ميان انسان و مركب سواريش در وارد شدن به خانه و ديگر مناسك فرقى نباشد ، امّا به نظر ( شارح ) اين تشبيه دور و نادرست است .