بحث دوّم : در موجبات ترادف است
وقوع الفاظ مترادف در يك زبان و يا دو زبان از جانب لغت دانان آن زبان جايز است ، گرچه وجود الفاظ مترادف در يك زمان كمتر است ، براى ترادف دو موجب وجود دارد :
1 سهولت و توانايى در فصاحت ، زيرا چه بسيار مواقعى كه وزن بيت و قافيه آن با بعضى از اسمهاى مترادف سازگار نيست و با بعضى سازگار است و
[ 11 ] ويراستار ادبى معتقد است ميان فرس و خيل ابريشم و حرير ترادفى نيست . ويراستار علمى معتقد است كه فرس و خيل مترادفاند ولى ابريشم و حرير مترادف نيستند . م .
[ 57 ]
چه بسيار مواقعى كه مراعات وزن و قلب و جناس و ساير اقسام زيباييهاى سخن با بعضى از اسمهاى مترادف حاصل مىشود .
2 قدرت ادا كردن مقصود به يكى از دو لفظ مترادف ، وقتى كه ديگرى را فراموش كرده باشيم .
اما ترادف حاصل از دو زبان كه به فراوانى نيز وجود دارد اين طور پيش مىآيد كه قبيلهاى اسمى را براى چيزى معيّن مىكند و قبيله ديگر ، اسم ديگرى براى همان چيز قرارداد مىكند و هر دو اسم شهرت مىيابند ، در نتيجه دو اسم براى يك شىء مشهور مىشود .
