باب دوّم درباره دلالت قراردادى و معنوى است
حسن دلالت داراى چهار شرط است :
[ 43 ] سوره نمل ( 27 ) آيه ( 22 ) : و از ملكه سبا به طور يقين تو را خبرى مهم آوردم .
[ 44 ] سوره انفطار ( 82 ) آيه ( 13 ) : همانا نيكان در نعمت و بدكاران در جهنمند .
[ 86 ]
1 كلمه عربى بوده و در آن ناخالصى از زبان ديگر وجود نداشته و فراهم شده از اشتباه مردم عادى نيز نبوده باشد .
2 كاربرد آن بر مقياس زبان عرب و قوانين آن باشد .
3 قوانين نحو در آن رعايت شده باشد .
4 از الفاظ دور از ذهن و نامأنوس به دور باشد ، به همين خاطر است كه كلمات نامأنوس در قرآن بسيار اندك است .
امّا سخن درباره دلالت معنوى به مباحث زير بستگى دارد :
چون الفاظ مفرد در معانى التزامى جز به هنگام تركيب به كار نمىرود و از طرفى در ميان اقسام تركيب جملات مركّب اصلىترين جمله ، جمله خبرى است و آن نيز به صورتهاى فراوان و گوناگون به كار مىرود و در آن رموز عجيبى از معانى و بيان هويدا مىشود . بنابر اين پيش از آن كه درباره اقسام جمله بحث شود بهتر اين ديديم كه درباره اقسام جمله خبرى بحث كنيم . بدين ترتيب اين بحث را در چند فصل قرار داديم :
