فرموده است : كيف يراعى النّبأ من اصمّته الصّيحة
[ 540 ]
امام ( ع ) لفظ « نبأة » را براى فراخوانى و صدا زدن آنان به راه حق استعاره آورده است و نيز لفظ « صيحه » را براى خطاب خدا و رسولش به مردم استعاره بكار برده است . « نبأه » كه عبارت از صداى آهسته است كنايه از ضعف دعوت آن حضرت نسبت به نيرومندى دعوت خدا و رسول مىباشد . توضيح آن كه صداى خفى در برابر صداى بلند شنيده نمىشود ، زيرا ويژگى حواس اين است كه با وجود صداى بلند ، صداى ضعيف را نشنود ، چون شخص متوجّه صداى بلند مىشود و از شنيدن صداى خفيف غافل مىماند و كلام امام ( ع ) در جذب مردم و مورد قبول واقع شدن ضعيفتر از كلام خدا و رسول است .
كلام خدا و رسول صداى بلندترى براى مردم در دعوت به حق ايجاد مىكند و كلام امام ( ع ) نسبت به آنها ، صوت خفيفترى به وجود مىآورد .
نسبت دادن كرى ( اصمام ) به صيحه استعاره ترشيحى است و كنايه است از رسايى كلام مكرّر خدا به گوش مردم به حدّى كه شنوايى آنها را از كار انداخته و چيزى را نمىشنوند ، بويژه ، صداى ضعيف را چنان كه هر كس را صيحه كر نموده است صداى خفيف را نمىشنود . اين سخن امام ( ع ) براى رفع تكليف خودش مىباشد زيرا پند آن حضرت براى آنها ثمربخش نيست و همين نشنيدن پند و معذوريّت آن حضرت در عدم تكليف در هدايت آنها ، مذمّت و سرزنش آنهاست . دليل ارتباط اين سخن امام با جمله قبل كه به اين مفهوم بود : گوشتان كر باد چگونه سخن مرا نمىپذيريد ، اين است كه امام ( ع ) در جهت ملامت آنها به خاطر نپذيرفتن سخنش فرموده : چگونه سخن مرا بشنوند كسانى كه سخن خدا و رسول را با آن كه بارها به گوششان خورده بود و اعتقاد فراوانى به آن داشتند نپذيرفتند ، و چگونه گوششان توانايى شنيدن كلام مرا داشته باشد با آن كه نداى خداوند متعال گوش آنها را كر كرده است :
