بحث چهارم : دلالت لفظ دلالت كردن لفظ بر معناى حقيقى همان دلالت وضعى و قراردادى است ،
بنابر اين روشن است كه دلالت تضمّنى و التزامى دلالت حقيقى نيستند و نيز نمىتوانند دلالت مجازى باشند ، زيرا در دلالت
[ 41 ]
مجازى شرط است كه لفظ در غير موضوع له خود و با قصد و اراده به كار رود [ 5 ] .
اين دو نوع دلالت گاهى از به كار بردن لفظ در معناى حقيقى استنباط مىشوند ،
بى آن كه از به كار بردن لفظ در معناى حقيقى قصد معناى تضمّنى و التزامى وجود داشته باشد . ذهن هنگام به كار بردن لفظ در معناى قراردادى ، به جزء معنى و گاهى به لازم معنى و گاهى به جزء جزء معنى ، و گاهى به لازم لازم معنى منتقل مىشود و بدينسان بر مراتب فراوانى از اجزاء و لوازم دلالت مىكند ( يعنى دلالتش دلالت استقلالى نيست ) با وجود فهم معناى تضمّنى و التزامى ، واضح است كه لفظ در معناى حقيقى و قرارداديش به كار مىرود نه در معناى جزء و يا لازم كه ذهن بدان منتقل مىشود . نتيجه اين كه دلالت لفظى محدود به دلالت حقيقى و مجازى نيست [ 6 ] . آرى به كار بردن لفظ براى معناى قراردادى يا غير معناى قراردادى هر گاه با قصد به كار رود طبعا بايد حقيقى يا مجازى باشد .
